Rodzice kontra młodzież. Artykuł powstał na podstawie opublikowanych w lipcu tego roku wyników badań przeprowadzonych przez Instytut Badań Edukacyjnych.
Co jakiś czas powraca w mediach sprawa edukacji seksualnej w szkole. Czy należy młodych ludzi uczyć w tym kierunku, skąd czerpią, a skąd powinni czerpać informacje, co wiedzą o tej sferze życia człowieka - media celują w prześmiewczych interpretacjach poszczególnych, bardziej lub mniej kontrowersyjnych wniosków z badań, nie wgłębiając się w szczegóły.
Jeśli jesteście ciekawi, skąd młodzież pozyskuje informacje o seksualności człowieka, co o tym wiedzą rodzice i jak to się przekłada na podstawową wiedzę młodych ludzi, to zapoznajcie się z tym artykułem. Powstał na podstawie opublikowanych w lipcu tego roku wyników badań przeprowadzonych przez Instytut Badań Edukacyjnych.
Realizacja badania
Na badanie złożył się komponent jakościowy i ilościowy. W ramach badania jakościowego przeprowadzono 32 indywidualne wywiady pogłębione z dziećmi w wieku szkolnym (uczniowie szóstej klasy szkoły podstawowej, trzeciej klasy gimnazjum, drugiej klasy szkoły ponadgimnazjalnej) oraz kolejne 32 wywiady z ich rodzicami. Badanie zrealizowano w województwie małopolskim i lubuskim oraz w dwóch typach miejscowości: do 10 tysięcy mieszkańców i powyżej 100 tysięcy mieszkańców.
Przeprowadzono także 30 debat, w których brali udział rodzice, nauczyciele wychowania do życia w rodzinie i biologii, specjaliści ze szkół, dyrektorzy szkół, decydenci i edukatorzy z organizacji pozarządowych. Wzięło w nich udział ponad 300 osób, określających swoje poglądy jako tradycyjne lub liberalne. Zadaniem każdej z grup było przedyskutowanie, czy i jakie zagadnienia powinny znaleźć się na zajęciach szkolnych poświęconych tematyce seksualności.
Dane ilościowe były gromadzone za pomocą techniki CASI (Computer Assisted Self Interview), a więc ankiety wypełnianej przez respondenta na komputerze pod nadzorem ankietera. Badanie przeprowadzono na dwóch ogólnopolskich próbach: reprezentatywnej próbie młodych dorosłych (osoby urodzone pomiędzy 1 listopada 1995 roku a 31 października 1996 roku) oraz próbie rodziców dzieci w wieku 6-17 lat (osoby urodzone w latach 1997- 2008).
Wykorzystano operat losowania PESEL. Liczebność pierwszej próby wynosiła 2400 osób (poziom realizacji - 1246 osób), a drugiej 4800 osób (poziom realizacji - 2526 osób).
Badanie „młodych dorosłych” odbyło się w dniach od 23 lutego do 13 marca 2015 roku, a rodziców przebadano w okresie od 23 stycznia do 10 marca 2015 roku. Realizacji podjęły się dwie firmy badawcze GFK Polonia i CBOS. Należy to brać pod uwagę, czytając poniższe zastawienie dla rodziców i uczniów.
Skąd młodzi ludzie czerpią informacje o seksualności człowieka
Zapytano uczniów skąd czerpią informacje o seksualności człowieka i poproszono o wybranie trzech źródeł, z których dotychczas czerpali najwięcej informacji. Najwięcej osiemnastolatków wskazało zarówno w pierwszym jak i w drugim pytaniu na kolegów, koleżanki i przyjaciół (76% uważa ich za źródło informacji, a 56% pozyskiwało już z tego źródła informacje o seksualności człowieka). W następnej kolejności znalazł się nauczyciel wychowania do życia w rodzinie oraz rodzice. Warto zastanowić się skąd w takim razie grono rówieśnicze czerpie tę „ekspercką” wiedzę. Może to być zasługa treści pornograficznych. Chociaż w ogólnym zestawieniu znalazły się dosyć nisko, to istnieje silne zróżnicowanie ze względu na płeć. W „chłopięcej” hierarchii źródeł informacji filmy erotyczne i pornograficzne obejmują czwartą pozycję. Obecność pornografii i jej duży wpływ na wyobrażenia młodych osób była podkreślana podczas debat.
Rodzice natomiast byli pytani o źródło wiedzy swoich dzieci na temat seksualności i wybranie trzech źródeł, z których dotychczas dziecko czerpało najwięcej informacji na temat seksualności człowieka. Uważają oni, że to rodzina jest najważniejszym ze źródeł informacji (78% wskazuje ją jako źródło informacji skąd dziecko może pozyskać informacje o seksualności człowieka, a 75% twierdzi, że dziecko już czerpało wiedzę z tego źródła). Natomiast odpowiedź "koledzy, koleżanki, przyjaciele" wybrało analogicznie 35% i 27% rodziców.
Rodzice nie doceniają rówieśników jako źródła wiedzy swoich dzieci o seksualności człowieka (56% nastolatków czerpało stąd najwięcej informacji, a dostrzegło znaczenie tej grupy tylko 27% rodziców) oraz lekceważą Internet. Przeceniają za to swoje własne znaczenie. Obie grupy są natomiast dosyć zgodne co do roli nauczycieli wychowania do życia w rodzinie (WDŻ) - 38% nastolatków wymienia ich jako źródło z którego czerpali informacje i 37% rodziców potwierdza ten fakt.
Sprawdzian wiedzy
Podczas badań sprawdzono znajomość wybranych zagadnień związanych ze zdrowiem seksualnym i reprodukcyjnym wśród młodych ludzi. Ta część ankiety ograniczała się jedynie do kilku pytań. Skoncentrowano się na trzech zagadnieniach: (1) budowa i funkcjonowanie kobiecego i męskiego układu rozrodczego, (2) infekcje przenoszone drogą płciową, (3) płodność i sposoby zapobiegania ciąży.
W pierwszym pytaniu przedstawiono uczniom szereg stwierdzeń, które mogli określić jako prawdziwe lub fałszywe. Alarmujący jest odsetek osób, które np. uważają że stosowanie prezerwatyw wyklucza zakażenie chorobami przenoszonymi drogą płciową (54% kobiet i 50% mężczyzn), seks oralny nie prowadzi do zakażenia się chorobami przenoszonymi drogą płciową (30% kobiet i 23% mężczyzn) oraz stosunek przerywany zapobiega ciąży (31% kobiet i 39% mężczyzn). Są to stwierdzenia błędne.
Do poszczególnych środków zapobiegania ciąży badani mieli dopasować główną zasadę ich działania. Jedyną metodą znaną zdecydowanej większości badanych jest prezerwatywa. 85% kobiet i 87% mężczyzn znało zasadę jej działania, nie można tego jednak powiedzieć o wkładce wewnątrzmacicznej i tabletkach hormonalnych.
W kolejnym pytaniu chodziło o przyporządkowanie do określonej funkcji narządu, który ją pełni. Prawidłowo przyporządkowało wszystkie narządy do podanych funkcji zaledwie 14% kobiet i 9% mężczyzn.
Co ciekawe, na prawdopodobieństwo udzielenia prawidłowej odpowiedzi najsilniej oddziaływał typ szkoły ponadgimnazjalnej, do której uczęszczał uczeń i wykształcenie jego matki. Poprawnych odpowiedzi udzielali najczęściej uczniowie liceów ogólnokształcących, następnie techników i zasadniczych szkół zawodowych.
Pozostaje ubolewać, że podobnych pytań nie zadano rodzicom nastolatków, szczególnie że aż 43% z nich twierdzi, że zawsze potrafi odpowiedzieć dziecku na pytanie związane ze sferą seksualną.
Licencja: Creative Commons - bez utworów zależnych