W każdym zawodzie, bez względu na rodzaj wykonywanej pracy, występuje zjawisko tzw. ryzyka zawodowego.
Pojęcie ryzyka zawodowego rozumiane jest jako prawdopodobieństwo wystąpienia zagrożenia, wynikającego ze specyfiki środowiska pracy lub sposobu wykonywania obowiązków, a powodującego straty - w odniesieniu do zdrowia lub życia.
Każdy pracownik, zarówno wykonujący pracę fizyczną, jak i umysłową, jest narażony na wystąpienie niepożądanego zdarzenia, sytuacji potencjalnie niebezpiecznej wynikającej z charakteru powierzonych mu obowiązków. Konsekwencją takiego zdarzenia może być wypadek przy pracy lub wystąpienie niekorzystnych skutków zdrowotnych, tzw. choroby zawodowej.
Termin ryzyko zawodowe został zdefiniowany w dyrektywie Rady Europy z dnia 12 czerwca 1989 roku O wprowadzeniu środków w celu zwiększenia bezpieczeństwa i poprawy zdrowia pracowników podczas pracy. W celu dostosowania przepisów unijnych w Polsce dokonano nowelizacji obowiązujących ustaw i dodatkowo wprowadzono nowe. Tym samym zagadnienie ryzyka zawodowego regulują:
- Kodeks Pracy (art. 226) – znowelizowany w 1996 r.,
- Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów BHP,
- Norma PN-N-1050. Zasady oceny ryzyka,
- Norma PN-N-18001. Systemy zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy. Wymagania,
- Norma PN-N-18002. Systemy zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy. Ogólne wytyczne do oceny ryzyka zawodowego.
Zgodnie z przyjętymi metodami ryzyko zawodowe określa się, ustalając prawdopodobieństwo wystąpienia zagrożenia właściwego dla danego stanowiska pracy. Zatem, wystąpienie zagrożenia może być:
- mało prawdopodobne – czyli takie, które nie powinno wystąpić u pracownika w trakcie jego aktywności zawodowej,
- prawdopodobne – czyli takie, które może pojawić się u pracownika w trakcie jego aktywności zawodowej, ale tylko kilkukrotnie,
- wysoce prawdopodobne – czyli takie, którego częstotliwość występowania u pracownika w trakcie aktywności zawodowej będzie wysoka.
Przy ocenie prawdopodobieństwa wystąpienia ryzyka zawodowego bierze się pod uwagę również stopień ewentualnych następstw, klasyfikowanych jako:
- małe – to czasowe pogorszenie stanu zdrowia, które nie powoduje dłuższej nieobecności pracownika w pracy,
- średnie – to dolegliwości, które mają charakter nawracający, ale nie powodują dłuższych nieobecności pracownika,
- duże – które są przyczyną trwałego uszczerbku na zdrowiu, a nawet śmierci.
Pracodawca jest zobowiązany do zapewnienia swoim pracownikom bezpieczeństwa i higieny pracy. Zgodnie z art. 226 Kodeksu Pracy musi więc przeprowadzić ocenę ryzyka zawodowego związanego z wykonywaną pracą i w zakresie wszystkich stanowisk pracy. Po dokonaniu oceny powinien zastosować wszelkie niezbędne środki profilaktyczne minimalizujące ryzyko, jako osoba odpowiedzialna za likwidowanie wszelkich zagrożeń na terenie przedsiębiorstwa i ochronę przed nimi. Ponadto każdy pracownik musi zostać poinformowany o ryzyku zawodowym związanym z wykonywaną przez niego pracą oraz o obowiązujących zasadach ochrony przed zagrożeniami. Z przeprowadzonej oceny ryzyka zawodowego pracodawca zobligowany jest sporządzić dokumentację świadczącą o wypełnieniu obowiązków wynikających z przepisów prawa.
Ocena ryzyka zawodowego powinna być przeprowadzona przy tworzeniu i oddawaniu stanowiska pracy do użytku, w przypadku zmian technologicznych i organizacyjnych związanych ze stanowiskiem, w sytuacji zmian w zakresie stosowanych środków ochronnych, a także w sytuacji zaistnienia wypadku przy pracy na danym stanowisku.
Źródło: http://www.delphi.edu.pl/