Główni producenci wełny to: Australia, Nowa Zelandia, Chiny, Argentyna, Urugwaj, RPA, Wielka Brytania, Hiszpania,Turcja, Gruzja.
.
Pozyskiwanie wełny - wełnę z jagniąt otrzymuje się po sześciu miesiącach, natomiast dorosłe osobniki strzyże się raz w roku. Wełna żywa pozyskiwana jest z żywego, zdrowego zwierzęcia; natomiast wełna martwa z owiec ubitych ze względu na zły stan zdrowia.
Strzyżenie owiec - owce strzyże się ręcznie lub za pomocą elektrycznych postrzygarek, otrzymując spójne runo.
Sortowanie - runo po strzyżeniu dzieli się na cztery grupy pod względem jakościowym, biorąc pod uwage grubość, karbikowatość, długość włókien, zanieczyszczenia i kolor(1 najlepsze, 4 najgorsza)
Pranie - nie prane runo z jednej owcy waży od 1 do 6 kg. Około 40% tej masy stanowią lanolina i zanieczyszczenia. Brud i znaczna część lanoliny zostaje usunięta podczas prania.
Karbonizacja jeżeli istnieje taka potrzeba, zanieczyszczenia roślinne usuwa się, działając na runo kwasem siarkowym.
Dzięki swojej budowie włókno wełny jest bardzo elastyczne. We wnętrzu włókna splatają się ze sobą spiralnie dwie różnorodne części o różnym składzie chemicznym. Karbikowatość wełny wynika z niejednorodnej struktury włókien. Oddziaływanie wilgoci i ciepła powoduje różne pęcznienie obu części włókna, stąd wełnę bardzo łatwo prasuje się i formuje. W wyniku odziaływania ciepła, wilgoci i procesów mechanicznych łuski włókna wełny zahaczają o siebie, powodując jej spilśnianie(filcowanie).
Właściwości użytkowe | |
Izolacyjność | Wyroby wełnianwne charakteryzują się bardzo dobrą izolacyjnościa cieplną. Gładkie, ścisłe materiały wełniane izlują mniej niż materiały o luźniejszej strukturze. |
Higroskopijność |
Duża - potrafi orzyjąć ilość pary wodnej odpowiadajacą 1/3jej własnej masy, nie sprawiając wrazenia wilgotnej w dotyku. |
Wrażenia dotykowe - grubość i chwyt |
Miekkość włókien zależy od ich grubości. Cienka wełna merynosowa jest mięka natomiast gruba wełna może podrazniać skórę. |
Barwa i połysk |
Zależy od gatunku i rasy owcy. Kolor najczęściej bywa kremowy lub jasnoszary. |
Odporność biologiczna |
Włókna wełny atakowane są przez larwy moli. |
Inne ważne właściwości | ||
Wytrzymałość | Jest wytrzymała, jednak mniej niż inne surowce włókiennicze. Po zmoczeniu traci na wytrzymałości o 30%. | |
Sprężystość |
Jest bardzo duża.Wyroby wełniane po zgnieceniu szybko się rozprostowują. |
|
Właściwości elektrostatyczne |
Elektryzują się w niewielkim stopniu, gdyż stale zawierają wilgoć. |
|
Kształt włókna | widok wzdłużny - łuski są ułożone dachówkowato przekrój poprzeczny - okrągły. |
|
Karbikowatość |
|
|
Spalanie |
Pali się małym, gasnącym płomieniem, wydziela zapach palonych włosów. Pozostawia ciemny dający się rozetrzeć popiół. |
Właściwości chemiczne
Ponieważ włókno wełny jest zbudowane z białka,więc jego właściwości chemiczne są takie jak białka.
Zastosowanie
![]() |
tkaniny ubraniowe
dzianiny ubraniowe
swetry
czapki
skarpety
rękawiczki
tkaniny obiciowe
tkaniny podłogowe: dywany arrasy koce/pledy pościel wełniana włóczki do ręcznego dzianiafilce: odzieżowe kapeluszowe, techniczne obuwnicze |
Przykładem zastosowania włókien wełnianych są polskie stroje ludowe.
Wełna kozia |
|
![]() |
Wełny koziej dostarczają kozy kaszmirskie i angorskie. Kozy kaszmirskie żyją w Mongolii i Himalajach na wysokości do 5000 m.Warunki życia, wykształciły u nich delikatną warstwę wełny spodniej. Własciwości włókien - wyroby wykonane z tych włókien są cienkie, miękkie, lekkie i przyjemne w dotyku. Kaszmir należy do najdroższych włókien naturalnych. Zastosowanie - szaliki, tkaniny sukienkowe. |
![]() |
Kozy angorskie żyją w Teksasie, RPA i Turcji. Własciwości włókien - wełna o długich włóknach, lekko kręconych i jedwabiście połyskujących. Wełna ma kolor biały i łatwo poddaje się farbowaniu i niemal się nie spilśnia. Zastosowanie - w okryciach, czapkach i jako wypełnienie kołder. |
WEŁNA WIELBŁĄDZIA |
|
![]() |
Miekkość włókien zależy od ich grubości. Cienka wełna merynosowa jest mięka natomiast gruba wełna może podrazniać skórę. Własciwości włókien - wełna ta jest cienka, miękka lekko kręcona, w kolorze beżowobrązowym.Wełna młodych wielbłąbów jest, niemal biała, miękka. Zastosowanie - do produkcji okryć wierzchnich, swetrów, pledów. |
WEŁNY Z INNYCH ZWIERZĄT |
|
ALPAKA ![]() |
LAMA ![]() |
![]() |
Własciwości włókien - wełna ta jest delikatna, miękka,lekko kręcona i ma doskonałe właściwości Zastosowanie - wytwarza się z niej wysokowartościowe wyroby dziane, kurtki, płaszcze i kołdry. |
Źródło: Marek Mończyk