Może tylko gonimy króliczka? A może właśnie o to chodzi?
Będziemy obchodzić rocznicę Powstania Styczniowego. Obchodzimy rocznice klęsk na drodze do Wolności. To jest bulwersujące. Obchodzimy również niektóre rocznice zwycięstw na drodze do Wolności. Rocznicę 11 Listopada i rocznicę Bitwy Warszawskiej. Bulwersujący jest sposób w jaki obchodzimy rocznice zwycięstw na drodze do Wolności. Marsze, protesty przeciwko koncertom Madonny itp.
Obchodzimy również, choć większość nie zdaje sobie z tego sprawy, jedną rocznicę ograniczenia Wolności. Konstytucja uchwalona 3 Maja 1791 ograniczała wolność obywateli w imię ratowania zagrożonego państwa.
Jednak jest w tym wszystkim pewien sens. Bardzo wielu uważa, że Wolności nie udało się osiągnąć.
A czy jest to w ogóle możliwe? Czy Wolność jest osiągalna? A czy Wolność jest czymś dobrym w sposób jednoznaczny? Czy też wręcz przeciwnie? Wolność sama z siebie nie jest ani dobrem ani złem? Jak (prawie) wszystko inne na świecie.
Może tylko gonimy króliczka? A może właśnie o to chodzi?
Wolność jest związana z polskim etosem i z etosem Państwa Polskiego od czasów piastowskiego podziału dzielnicowego. Już wtedy szlachta skutecznie jednoczyła się, żeby wymuszać przyznawanie przywilejów. Przywilejów nie tylko dla siebie. To jest bardzo istotne. W I Rzeczypospolitej przywileje mieli mieszczanie, Żydzi, innowiercy, a nawet chłopi. Władza nie miała prawa odbierać tych przywilejów w sposób woluntarystyczny. „Nihil Novi”. Nic Nowego o Nas bez Nas.
Istnieją co najmniej dwa rodzaje Wolności. Wolność Indywidualna i Wolność Zbiorowa.
Historia I Rzeczypospolitej to historia obrony wolności indywidualnej. Po rozbiorach walczyliśmy głównie o odzyskanie Wolności Zbiorowej. Dzisiejszy polski podział można dosyć łatwo ująć w kategoriach stosunku do walki o Wolność. Liberałowie walczą o Wolność Indywidualną. PiSowska „prawica” walczy o Wolność Zbiorową. Uważa, że jej nie ma i „Ojczyznę Wolną racz nam wrócić Panie”.
Czy Idea Wolności jest nadal nośna? Czy jest nośna jedynie w Polsce? Niektórzy twierdzą, że jest alternatywa: „albo wolność albo bezpieczeństwo” i wybierają bezpieczeństwo.
Jest też inna pułapka Wolności. Raz dokonany wybór często uniemożliwia następne wybory. Sami możemy pozbawić się swojej Wolności. Kler katolicki zaleca takie postępowanie za pomocą następującej formuły : „Człowiek ma Wolną Wolę po to, żeby wybrać posłuszeństwo Jezusowi”, a w praktyce oczywiście przedstawicielom Pana Boga na Ziemi. W świecie zachodnim ludzie masowo zaprzedali się w niewolę banksterom w imię niepotrzebnej nadmiernej konsumpcji.
Jest wiele innych form opisanej przez Fromma „Ucieczki od Wolności”. Realnie chodzi najczęściej o ucieczkę od odpowiedzialności za swoje decyzje.XVIII-wieczni filozofowie z Wolterem na czele nazywali system społeczny panujący w Rzeczypospolitej „Polską Anarchią” i cieszyli się z upadku „chorego człowieka Europy”. Ci sami filozofowie, którzy żądali tolerancji dla wszystkich poglądów czyli wolność słowa.Przyczyną upadku Rzeczypospolitej było nadużywanie wolności. Znakiem tego wolność może zaszkodzić. Dokładnie: Nadmiar Wolności Indywidualnej może skutkować ruiną Wolności Zbiorowej.
Wolność ma wartość, którą można wyrazić w gotówce. Nie tylko w systemie liberalnym. Gdy było w miarę spokojnie to w feudalnej I Rzeczypospolitej było „Jedz, pij i popuszczaj pasa”. Dotyczyło to również większości chłopów. Biedni byli w każdym ustroju, ale zanarchizowany kraj był zamieszkały przez ludzi bogatszych niż reszta Europejczyków. Nędza przyszła na polską wieś w okresie XIX-wiecznej pierwotnej akumulacji kapitału.
L. Wałęsa nosi ostatnio w klapie biało czerwony znaczek z naszkicowaną mapą Polski i napisem Gen Wolności. Ten znaczek to doskonały pomysł.
Gen kojarzy się jednoznacznie z rozmnażaniem. Idea poprzedza działanie. Czy to jest idea imperialna? Czy rozprzestrzenianie się tego genu zaskutkuje stworzeniem nowego Imperium? Gdzie? Między Morzami? Jakimi Morzami? Od Bałtyku do Morza Czarnego? Do Śródziemnego? Do Atlantyku? Do Pacyfiku? Do Teheranu?
To wcale nie jest wykluczone. Arabska Wiosna jest jednoznacznie inspirowana Rewolucją Solidarności. ACTA zostało obalone w Polsce. Młodzi Polacy zjednoczyli się znowu w walce o Wolność. Druga sprawa, że wielu chodziło o wolność do bezpłatnego korzystania z cudzej własności. Ale kto powiedział, że wolność to samo dobro i nic poza tym?
Przeczytaj: >>> Dwie koncepcje wolności
Adam Jezierski