1. informowanie o zamiarze samobójstwa (także pośrednio "chcę z tym skończyć" itd)
2. kończenie spraw (spłacanie długów, oddawanie rzeczy)
3. zachowania autoagresywne (kaleczenie się)
4. brak apetytu, brak snu, złe kontakty towarzyskie, zła osobowość, zły wygląd zewnętrzny
5. nagłe polepszenie nastroju przed samobójstwem (bardzo niebezpieczne - osoba taka uznaje, że w końcu znalazła rozwiązanie i dostaje zastrzyk energii do popełnienia samobójstwa).
co robić
1. rozmawiać (unikać standardowych pozycji "ja jestem normalny, a ty idiotą który chce się zabić", raczej otworzyć się na równorzędną rozmowę)
2. nie bagatelizować, nie zmieniać tematu ("popatrz, idzie wiosna")
3. wysłuchać i pozwolić wypowiedzieć się do końca. Często nie trzeba nic mówić, a właśnie słuchać. Szuka odpowiedzi na pytanie: Czy jestem KIMŚ, czy raczej NIKIM? Czy ja coś jeszcze dla świata znaczę? Czy ja kogokolwiek jeszcze obchodzę? Dlatego najgorszym rozwiązaniem w tej sytuacji byłoby potraktowanie go jak małego rozkapryszonego smarkacza, którego za mówienie brzydkich rzeczy stawia się w kącie plecami do wszystkich.
4. Oparcie w drugim człowieku i przezwyciężenie osamotnienia są tymi czynnikami, które najbardziej zachęcają do życia. Gdy doprowadzimy do tego, że przestanie czuć się wyobcowany - osiągniemy już bardzo wiele.
5.
- nawiązaniu kontaktu emocjonalnego z terapeutą, co stanowi przełamanie zawężonych relacji z innymi ludźmi;
- odreagowaniu agresji — niebezpieczeństwo popełnienia samobójstwa obniża się dzięki możliwości mówienia o agresywnych uczuciach, co rozładowuje nagromadzoną agresję;
- przezwyciężeniu bierności poprzez wyodrębnienie problemów możliwych do rozwiązania i wspomaganie w ich rozwiązaniu;
- umożliwia to przeżycie sukcesu, przerwanie monotonii przeżyć, uczy nowych sposobów zachowań;
- pobudzeniu fantazji, rozmyślań, planów na dalsze życie.
6. Rozmowa o aktualnych problemach pozwala na odreagowanie negatywnych emocji i zapobiega zawężeniu suicydalnemu.
7. W przypadku podejrzeń co do zamiaru samobójstwa u danej osoby, należy zadać pytanie wprost o myśli i tendencje samobójcze.
8. Im bardziej szczegółowy plan pozbawienia się życia, tym większe ryzyko dokonania próby samobójczej, zwłaszcza jeżeli jest to osoba należąca do grupy wysokiego ryzyka.
9.
- Zachowanie wskazujące na wycofywanie się, niezdolność nawiązania bliskich relacji z rodziną i przyjaciółmi.
- Choroba psychiczna.
- Lęk lub panika.
- Zmiana osobowości, okazywanie drażliwości, pesymizmu, przygnębienia lub apatii.
- Zmiana zwyczajów dotyczących jedzenia i snu.
- Nienawiść do siebie, poczucie winy, bezwartościowości, wstydu.
- Niedawna wielka strata — śmierć, rozwód, separacja, etc.
- Nagłe pragnienie uporządkowania spraw osobistych, pisanie testamentu, etc.
- Poczucie osamotnienia, bezradności, beznadziejności.
- Zły stan zdrowia fizycznego.
- Powtarzające się wzmianki o śmierci lub samobójstwie.
10. Najlepszym sposobem, aby dowiedzieć się, czy ktoś ma myśli samobójcze, jest zapytanie go o to (wymagane dobre wyczucie sytuacji, czy nie przesadzimy takim pytaniem).
11.
- Udzielić wsparcia emocjonalnego. Omówić uczucia związane z samobójstwem. Im bardziej otwarcie ktoś mówi o swojej stracie, izolacji i bezwartościowości, tym bardziej zmniejsza się jego niepokój emocjonalny. Kiedy ów niepokój emocjonalny uciszy się, osoba ta prawdopodobnie będzie mogła pomyśleć, zastanowić się. Proces refleksji, zastanowienia się, ma zasadnicze znaczenie, ponieważ nikt inny poza nią nie może odwołać decyzji, żeby umrzeć i podjąć decyzji, żeby żyć.
- Skupić się na pozytywnych, mocnych stronach tej osoby, prowadząc rozmowę tak, by opowiedziała, jak dawniej rozwiązywała swoje problemy nie uciekając się do samobójstwa.
- Skierować tę osobę do lekarza czy innego profesjonalisty zajmującego się zdrowiem psychicznym.
- Spotykać się regularnie i utrzymywać stały kontakt.
- Udzielić wsparcia emocjonalnego, rozmawiać o związanych z samobójstwem uczuciach tej osoby i skupić się na jej pozytywnych, mocnych stronach. Ponadto, postępować w podany niżej sposób.
- Wykorzystać ambiwalencję. Pracownik służby zdrowia powinien koncentrować się na ambiwalencji odczuwanej przez osobę o skłonnościach samobójczych, tak, aby stopniowo wzmocnić jej wolę życia.
- Zbadać i omówić inne możliwe wyjścia poza samobójstwem. Pracownik powinien postarać się, by zastanowić się nad różnymi innymi możliwościami, nawet gdyby nie były to rozwiązania idealne, w nadziei, że osoba ta weźmie pod uwagę chociaż jedno z nich.
- Zawrzeć kontrakt, umowę. Uzyskać obietnicę osoby o skłonnościach samobójczych, że nie popełni samobójstwa dopóki nie skontaktuje się z personelem służby zdrowia, przez określony okres czasu.
- Skierować tę osobę do psychiatry, psychologa lub lekarza ogólnego i wyznaczyć jej wizytę na możliwie najwcześniejszy termin.
- Skontaktować się z rodziną, przyjaciółmi i kolegami i zapewnić sobie ich pomoc.
- Przebywać z tą osobą. Nigdy nie zostawiać jej samej.
- Łagodnie do niej mówić i usunąć z jej zasięgu tabletki, nóż, pistolet, środek owadobójczy itd. (odebrać jej środki niezbędne do popełnienia samobójstwa).
- Zawrzeć kontrakt.
- Natychmiast skontaktować się z profesjonalistą zajmującym się zdrowiem psychicznym lub z lekarzem, wezwać pogotowie i załatwić przyjęcie do szpitala.
- Poinformować rodzinę i zapewnić sobie jej pomoc (ale jednocześnie dbając, aby do danej osoby nieprzyległa łatka "wariata" i "idioty" - potraktować samobójce jako osobę chorą, nie jako przestępcę).
11. Podstawowe zasady
- Wysłuchać, okazywać zrozumienie, zachować spokój.
- Wspierać i okazywać, że nam zależy, że nas to obchodzi.
- Traktować sytuację poważnie i ocenić stopień ryzyka.
- Zapytać o poprzednie próby samobójcze.
- Zbadać, jakie są inne możliwości – poza samobójstwem.
- Zapytać o plan samobójstwa.
- Grać na zwłokę, starać się zyskać na czasie – zawrzeć kontrakt.
- Zorientować się, skąd jeszcze można uzyskać pomoc.
- Jeśli można, zabrać lub usunąć poza zasięg tej osoby środki niezbędne do popełnienia samobójstwa.
- Podjąć działanie, powiedzieć innym, wezwać pomoc.
- Jeśli ryzyko jest duże, zostać z tą osobą.