Kwasy tłuszczowe Omega 3
Najważniejszymi przedstawicielami rodziny kwasów tłuszczowych Omega 3 są:
· kwas α-liponowy - ALA (α-linolenic acid) - zawarty m.in. w oleju lnianym, sojowym, z orzechów włoskich,
· kwas eikozapentaenowy - EPA (Eicosapentaenoic acid),
· kwas dekozakeksaenowy - DHA (Decosakexaenoic acid).
Straszne są te nazwy, prawda? Język każdemu się od nich przekręca, ale nie przejmujmy się – nikt nie będzie nas z tego egzaminował. Chodzi nam przede wszystkim o ogólną jedynie orientację i najważniejszy aspekt zagadnienia – odżywiać się w taki sposób, aby być zdrowym.
Wróćmy jednak do naszych kwasów. Źródłem tych dwóch ostatnich (EPA i DHA) są przede wszystkim ryby morskie (makrela, łosoś, śledź, tuńczyk) poławiane w zimnych wodach. Ponieważ odgrywają one niebagatelną rolę w profilaktyce i leczeniu antynowotworowym, więc napomkniemy jeszcze o znaczeniu EPA i DHA w tej dziedzinie.
Kwasy tłuszczowe Omega 3 pełnią kluczową rolę w utrzymywaniu pełnej sprawności fizycznej i umysłowej. Z tego względu jest niezwykle istotne podawanie ich szczególnie małym dzieciom.
„Dr Peter Willatts z kolegami z Uniwersytetu w Dundee, Bernard Gesch oraz dr Alex Richardson ze współpracownikami z Oksfordu wykazali, że stosowanie kwasów tłuszczowych omega 3 rozwija intelekt małych dzieci.
Inni naukowcy, m. in. Holendrzy pracujący w katedrze prawa Radboud University w Nijmegen, wykazali wpływ tych kwasów na agresywność i problemy z zachowaniem. Ich praca odbija się echem w badaniu dr Jacqueline Stordy nad problematycznymi nastolatkami z Cotswold.
Dr Willatts przedstawił solidne dowody na zalety płynące z podawania dzieciom w wieku od sześciu miesięcy do trzech lat codziennej dawki kwasów dokozaheksaenowych (ang. DHA) z rodziny omega 3. Wykazał także, że jeśli kwasy tłuszczowe omega 3 są produkowane z alg, którymi żywią się ryby - tak jak w przypadku niektórych produktów – to można je niepostrzeżenie dodawać do dziecięcych butelek i mieszanek dla noworodków. To stosunkowo duże osiągnięcie, biorąc pod uwagę, że dziecko ma 4 do 5 razy więcej brodawek smakowych niż dorośli.” („Zdrowy jak tłusta ryba”, Thomas Stuttaford, „The Times”, 23.11.2007 r.).
Z punktu widzenia medycyny kwasy tłuszczowe Omega 3 mają szerokie zastosowanie w profilaktyce chorób oraz jako wyjątkowo wartościowe suplementy wspomagające terapie szeregu poważnych chorób.Szczególna rola kwasów tłuszczowych Omega 3 kryje się w ich oddziaływaniu na procesy metaboliczne, a zwłaszcza na systemy regulujące przemiany biochemiczne w komórkach i tkankach.Nie wchodząc w szczegóły należy powiedzieć, że Omega 3 regulują m.in. pracę tzw. cytokin kierujących układem odpornościowym. Podwyższony poziom cytokin w organizmie sprzyja chronicznym zapaleniom, autoagresji systemu immunologicznego, arteriosklerozie, powstawaniu nowotworów. Odpowiedni poziom Omega 3 w organizmie reguluje poziom cytokin zapewniając prawidłową pracę systemu immunologicznego. Kwasy tłuszczowe Omega 3 odgrywają więc nieocenioną wprost rolę w budowaniu mocy układu immunologicznego. Badania naukowe prowadzone na całym świecie pozwalają na jednoznaczne stwierdzenie, że kwasy tłuszczowe Omega 3:
· mają pozytywny wpływ na krążenie krwi (działają jak teflon w naczyniach krwionośnych nie pozwalając przyklejać się złogom do powierzchni ścianek naczyń),
· poprawiają ukrwienie mózgu i usprawniają przesyłanie sygnałów nerwowych,
· zwiększają poziom serotoniny – neuroprzekaźnika wpływającego pozytywnie na samopoczucie,
· łagodzą zaburzenia ukrwienia,
· pomagają zapobiegać trombocytopenii, tj. małopłytkowości polegającej na zmniejszaniu się ilości krwinek płytkowych (skutkuje to skazą krwotoczną, skłonnością do krwawień, wybroczyn, upośledzeniem zatrzymania krwawienia),
· zmniejszają krzepliwość krwi przy jednoczesnym obniżaniu nadciśnienia,
· zmniejszają ryzyko arytmii serca (jak leki nasercowe) – a przecież zawałowcy są szczególnie narażeni na arytmię,
· pomagają zapobiegać zawałom serca,
· stabilizują podwyższone ciśnienie tętnicze,
· przywracają równowagę w zaburzeniach przemiany cholesterolu,
· sprzyjają likwidacji przewlekłych stanów zapalnych oraz towarzyszących im bólów,
· obniżają podwyższony poziom trójglicerydów odpowiedzialnych za tworzenie się zatorów oraz podwyższają poziom „dobrego” cholesterolu HDL,
· obniżają ryzyko choroby nowotworowej,
· redukują dolegliwości chorób dróg oddechowych (m.in. w astmie),
· chronią przed chorobą wrzodową żołądka i dwunastnicy,
· ujędrniają skórę i wygładzają zmarszczki,
· są niezbędne w prawidłowym rozwoju dzieci,
· łagodzą bóle reumatyczne,
· pozwalają utrzymywać dobrą formę umysłową ludzi starszego pokolenia („Journal of Neurology” i „The American Journal of Clinical Nutrition”),
· wspomagają leczenie schorzeń psychicznych (m.in.
schizofrenii), ADHD – nadpobudliwości psychoruchowej dzieci, dysleksji, dystrakcji, autyzmu (patrz: leksykon pojęć na końcu książki).
Powiedzmy jeszcze kilka słów na temat regulacji ciśnienia krwi przez kwasy Omega 3.Suplement ten obniża przede wszystkim wartość ciśnienia rozkurczowego (drugiego), a tylko częściowo wartość rozkurczowego (pierwszego). Przy normalnym ciśnieniu Omega 3 nie przejawia żadnej roli regulacyjnej. Z tego względu substancja ta zdecydowanie przewyższa jakością i „inteligencją” beta-blokery, które obniżają wartość ciśnienia nawet wówczas, gdy już doszło do jego znormalizowania. Może to spowodować tzw. hipotonię. 30-40% osób stosujących beta-blokery skarży się na senność, brak energii, zmęczenie, zaś 50% mężczyzn stosujących te leki ma problemy z potencją seksualną.
Warto poświęcić jeszcze kilka zdań, by zwrócić uwagę na rolę Omega 3 przy zmianie składu tłuszczów we krwi.Kwasy te mają zdolność do podwyższania poziomu „dobrego” cholesterolu HDL i redukcji szkodliwego rodzaju tłuszczów – „złego” cholesterolu LDL i wspomnianych już trójglicerydów. Podwyższony poziom tych ostatnich we krwi zwiększa ryzyko chorób serca i naczyń krwionośnych.Omega 3 skutecznie obniżając poziom trójglicerydów zmniejszają ryzyko wystąpienia miażdżycy naczyń i chorób serca. „Niedobór Omega 3 może być przyczyną tzw. nagłej śmierci sercowej - prof. Marek Naruszewicz, prezes Polskiego Towarzystwa Badań nad Miażdżycą.” („Wprost”, 08.02.2004 r., „Ryby atakują” – Z. Wojtasiński, A. Baranowska, P. Górecki).
Trójglicerydy we krwi pochodzą oczywiście z pożywienia lub są wytwarzane w organizmie z innych źródeł energetycznych (np. węglowodanów). Energia zawarta w pokarmie i nie zużyta natychmiast jest magazynowana w komórkach tłuszczowych właśnie w postaci trójglicerydów. Za zapewnienie organizmowi niezbędnych dostaw energii między posiłkami odpowiadają hormony regulując uwalnianie trójglicerydów z tkanki tłuszczowej.Trójglicerydy pod wpływem enzymu lipazy są rozkładane w naszym układzie pokarmowym do wolnych kwasów tłuszczowych i pod tą właśnie postacią wchłaniane do organizmu. Niekiedy przemiany te zachodzą nieprawidłowo (zwłaszcza u osób ze skazą enzymów przewodu pokarmowego). Wówczas część trójglicerydów nie zostanie przetworzona w wolne kwasy tłuszczowe i nie przyswojona. Z tego względu warto przyjmować Omega 3 w postaci suplementów – wolnych kwasów tłuszczowych charakteryzujących się dużą biodostępnością.
Wróćmy jednak do leczniczego działania kwasów Omega 3. Literatura fachowa podaje również, że kwasy Omega 3 są już skutecznie wykorzystywane w leczeniu mukowiscydozy, łuszczycy (psoriasis), egzem, leczeniu liszaja rumieniowatego (toczeń) i innych chorobach skóry. Działają one wyjątkowo skutecznie na uszkodzone struktury skórne. Zaopatrzona w niezbędne kwasy tłuszczowe skóra łatwo odbudowuje swoje komórki. Badania niemieckie i francuskie wykazują 50%-owe zmniejszanie się w dość krótkim czasie obszarów zajętych przez łuszczycę.Omega 3 znajdują również zastosowanie w leczeniu chorób nerek, chorobie Leśniowskiego-Crohna, stwardnienia rozsianego, migrenach, depresjach, osteoporozie. Potrzeba jednak ok. 3-6 miesięcy regularnego stosowania Omega 3, by odniosło to dobroczynne skutki.
Czas najwyższy na bardzo ważne podsumowanie. Mówiąc o prawidłowym zestawieniu kwasów tłuszczowych w naszym pożywieniu należy wiedzieć, że proporcja między Omega 6 i Omega 3 w diecie powinna wynosić 3:1 (ewentualnie 4:1; jako ciekawostkę podam, że typowa dieta śródziemnomorska, polecana obecnie ze względu na walory zdrowotne, charakteryzuje się stosunkiem 4,5:1, a więc blisko ideału).Tymczasem pożywienie typowego Europejczyka charakteryzuje się stosunkiem 20:1! (niektóre badania mówią nawet o proporcji 30:1). I ten potężnie zachwiany stosunek zawartości obu kwasów w organizmie ma zwykle destrukcyjny wpływ przede wszystkim na przemianę materii. Sam już doskonale wiesz, jak wiele przewlekłych chorób bierze swój początek w nieprawidłowym metabolizmie. Dlatego dziś jest tak bardzo ważne uzupełnianie poziomu Omega 3 w organizmie.
Przypomnijmy, że podstawowym źródłem kwasów Omega 3 są len (polskie złoto) oraz ryby morskie zimnych wód żyjące dziko – przede wszystkim makrele i łososie (lub suplementy z zawartością Omega 3, np. olej z łososia w kapsułkach).
|
RYBI TŁUSZCZ
TO NAJLEPSZA PROFILAKTYKA CHORÓB SERCA. Prof. Zbigniew Religa |
Organizmy ryb żyjących w naturalnym środowisku głębokich, zimnych wód muszą wytworzyć dużą zawartość kwasów Omega 3 i innych wielonienasyconych kwasów tłuszczowych. Jest to niezbędny warunek przeżycia w ich środowisku.Tymczasem w supermarketach i innych sklepach oferują nam łososia hodowlanego żyjącego na morskich farmach w wyższych, cieplejszych strefach morza. Wskutek tego skład oleju zawartego w mięsie ryb może być niewłaściwy z powodu nienaturalnych warunków hodowli. Jaki moze mieć to wpływ na nasze zdrowie?
Fragment książki z cyklu "Barwy Twojego Zdrowia" - "Tajemnice suplementacji odżywiania".
Autor: Janusz Dąbrowski