Podstawowe wiadomości z homeopatii dla osób zainteresowanych, laików i studentów kierunków medycznych. Artykuł powstaje na podstawie materiałów źródłowych polskich i zagranicznych.
I. Krótka definicja homeopatii.
Homeopatia to energetyczna i spiritualna (duchowa) metoda leczenia, znana w obecnej postaci od 200 lat, w której stosowane leki wykazują podobieństwo w częstotliwości drgań elektromagnetycznych z patologicznymi drganiami pola elektromagnetycznego pacjenta.
Działanie homeopatii można częściowo wyjaśnić w oparciu o fizykę kwantową i współczesną biologię. Homeopatia jest jednak w dalszym ciągu zaliczana do medycyny alternatywnej (= medycyny niekonwencjonalnej). Oznacza to, że nie jest oficjalnie uznawana przez medycynę uniwersytecką, tzn. medycynę wykładaną na uniwersytetach i jest krytykowana przez większość naukowców zaliczanych do nurtu głównego, który uznaje jedynie leczenie syntetycznymi związkami chemicznymi i metodami o skuteczności potwierdzonej w komercyjnych i niekomercyjnych badaniach klinicznych. Podobnie, nauka zakwalifikowała ziołolecznictwo i akupunkturę jako dziedziny medycyny alternatywnej. Homeopatia znalazła jednak obrońców wśród ludzi nauki, jednym z nich jest proferor fizyki i laureat nagorody Nobla – Brian Josephson.
Tutaj można przeczytać opinię Briana Josephsona na temat homeopatii i hipotezy pamięci wody: http://www.tcm.phy.cam.ac.uk./~bdj10/water.memory/ns/homeopathy.html
Leczenie homeopatyczne opiera się na zasadzie "Podobne lecz podobnym" (po łacinie Similia similibus curantur). Ta główna zasada homeopatii jest całkiem odmiennna od głównej zasady medycyny uniwersyteckiej, która brzmi "Przeciwne lecz przeciwnym" (po łacinie Contraria contraris curantur). W homeopatii leki dobiera się na zasadzie ich podobieństwa do objawów chorobowych pacjenta – ten sam środek w rozcieńczeniu homeopatycznym lub w nadmiarze podany osobie zdrowej musi wywoływać u niej identyczne objawy chorobowe psycho-somatyczne jak te, na które cierpi pacjent.
Właściwie dobrane leki homeopatyczne pobudzają niematerialną siłę życiową chorego do wyrównania zaburzonej równowagi wewnątrz organizmu i w ten sposób prowadzą do samoleczenia oraz wyleczenia organizmu własnymi siłami.
Homeopatia opiera się na kilku zasadach: podobieństwa, dynamizowania, podawania najmniejszej dawki i pojedynczego środka oraz diadoksji.
Leki homeopatyczne przygotowuje się w bardzo specyficzny sposób poprzez wielokrotne rozcieńczanie wodą destylowaną lub wodą z alkoholem substancji działającej i każdorazowe energiczne wytrząsanie tego roztworu. Nosi on nazwę dynamizowania lub potencjowania (potęgowania). Ostatecznie powyżej pewnego stopnia rozcieńczenia tak sporządzony roztwór homeopatyczny, zgodnie z liczbą Avogadra, nie zawiera już żadnej cząsteczki substancji wyjściowej. Według homeopatów podczas dynamizowania materialna substancja zostaje zamieniona w niematerialną energię. W homeopatii nie używa się terminu roztwór ani rozcieńczenie, lecz stosuje pojęcie potęgi lub potencji homeopatycznej w celu określenia tak sporządzonego roztworu. Podczas rozpuszczania substancji w laboratorium chemicznym przyśpiesza się ten proces poprzez mieszanie szklanym pręcikiem, natomiast przy sporządzaniu roztworu homeopatycznego nieodłącznym warunkiem jest równoczesne bardzo silne wytrząsanie, np. uderzając dnem kolby wypełnionej w 2/3 objętości o sprężyste podłoże. Leki homeopatyczne mogą być sporządzane ręcznie lub produkowane przy użyciu maszyn.
W leczeniu homeopatycznym podaje się z reguły tylko jeden lek, ten, który najbardziej odpowiada objawom psycho-somatycznym opisanym przez pacjenta.
Współczesną postać homeopatii zawdzięczamy odkryciom i pracom niemieckiego lekarza Samuela Hahnemanna, który żył w latach od 1755 do 1843. Hahnemann wprowadził termin homeopatii dla określenia powyższej metody leczenia oraz termin alopatii, do której dla odróżnienia zaliczył wszystkie inne metody leczenia niebędące homeopatią. Oba określenia przetrwały i są stosowane do dnia dzisiejszego. Podstawowe założenia leczenia homeopatycznego Hahnemann opisał w dziele pt. "Organon sztuki medycznej", które zostało opublikowane po raz pierwszy w 1810. "Organon" Hahnemanna nazywany jest potocznie "biblią homeopatyczną".
Homeopatia od samego początku budziła kontrowersje i sprzeciw profesorów medycyny akademickiej, tym niemniej przetrwała już ponad 200 lat, zyskała zwolenników i jest stosowana w wielu krajach na całym świecie u ludzi i zwierząt.
W homeopatii wyróżniamy dwa główne nurty: homeopatię klasyczną i homeopatię kliniczną. W homeopatii klasycznej poszukuje się indywidualnego leku dla pacjenta, tzw. simillimum, który obejmowałby wszystkie psychiczne i somatyczne (cielesne) objawy danego pacjenta. W homeopatii klinicznej (zwanej też przyrodniczą lub objawową) poszukuje się leku na daną chorobę. Homeopatia kliniczna stanowi zawężoną formę homeopatii, jest łatwiejsza w praktykowaniu i częściej stosowana. W handlu spotyka sie też wieloskładnikowe preparaty homeopatyczne.
Leki homeopatyczne są najczęściej wykonywane z części roślin i zwierząt oraz minerałów, pierwiastków i ich związków chemicznych, które również (podobnie jak człowiek) posiadają własne pole elektromagnetyczne w sobie i wokół siebie. Leki homeopatyczne są lekami energetycznymi i przekazują pacjentowi za pośrednictwem wody informację i energię pochodzącą od substancji wyjściowej w formie odcisku (blueprint). Są produkowane zgodnie z zaleceniami niemieckiej farmakopei homeopatycznej. Mogą być stosowane doustnie (kropelki, kuleczki cukrowe) lub zewnętrznie (maści, żele).
Nie jest znany dokładny mechanizm działania leków homeopatycznych, choć najczęściej łączony jest z hipotezą pamięci wody.
Tutaj można obejrzeć film opisujący zjawisko pamięci wody:
Z punktu widzenia filozoficznego homeopatia opiera się na paradygmacie prawdy i istnienia naturalnego porządku we Wszechświecie, podobnie jak cała nauka. Natomiast homeopatia nie stosuje się do paradygmatu materialistycznego, albowiem myśli i emocje pacjenta, które odgrywają kluczową rolę w stawianiu diagnozy homeopatycznej, są niematerialne. Także dynamizowanie roztworów i siła życiowa, którą zdaniem homeopatów wzmacniają leki homeopatyczne, nie mieszczą się w koncepcie materialistycznym, według którego tylko świat materialny może być przedmiotem badań. Między innymi z tego powodu homeopatię określa się mianem szarlatanerii i zalicza do pseudonauki. Pada zazwyczaj argument, że w buteleczce z lekiem homeopatycznym nie ma nic poza wodą z cukrem, a skoro nie ma materialnej substancji, to nie może być mowy o działaniu na organizm ludzki, bo nie może działać coś, czego nie ma, a przynajmniej coś, czego nie można wykryć aktualnymi metodami analitycznymi.
Większość przeprowadzonych badań naukowych nie potwierdza skuteczności leków homeopatycznych, podczas gdy tylko nieliczne badania wskazują na efektywność znacznie wyższą niż placebo w niektórych schorzeniach, tj. alergie i choroby górnych dróg oddechowych. Homeopaci powołują się na bogatą kazuistykę indywidualnych przypadków wyleczenia i dowody pozytywnego reagowania pacjenta na podanie środka homeopatycznego. W związku z tą rozbieżnością pomiędzy wynikami badań naukowych a wieloletnimi doświadczeniami homeopatów konieczne jest przeprowadzenie większej liczby niezależnych badań klinicznych. Spór o skuteczność lub brak skuteczności leków homeopatycznych trwa w dalszym ciągu.
Leczenie homeopatyczne może być stosowane samodzielnie lub w połączeniu z leczeniem konwencjonalnym (np. antybiotykami) lub inną formą leczenia alternatywnego (np. akupunkturą). Leki homeopatyczne można podawać dzieciom, dorosłym i osobom starszym, a także zwierzętom domowym i hodowlanym.
Leków homeopatycznych nie należy mylić z lekami ziołowymi, bo chociaż leki homeopatyczne są bardzo często produkowane z roślin, to jednak nie zawierają skoncentrowanego wyciągu roślinnego, a jedynie zdynamizowany roztwór wodny tej rośliny i powyżej pewnego stężenia nie zawierają w ogóle materialnej postaci tej rośliny.
Zdjęcie: Granulki homeopatyczne (źródło: Wikipedia Commons, autor: Kachulev, licencja: Pubic Domain).
II. Główne założenia homeopatii
Do głównych założeń, na których opiera się homeopatia należą:
- koncepcja holistyczna
- siła życiowa
- zasad podobieństwa
- zasada dynamizowania
- zasada najmniejszej dawki
- stosowanie pojedynczego leku
- diadoksja
- prawa Heringa
Koncepcja holistyczna
Homeopatia jest holistyczną metodą leczenia, to znaczy, że traktuje ciało i duszę (umysł) człowieka jako nierozerwalną całość. W stawianiu diagnozy homeopatycznej oraz w poszukiwaniu indywidualnego leku dla pacjenta homeopata zwraca uwagę nie tylko na dolegliwości fizyczne (cielesne), ale także, a może przede wszystkim, na jego emocje i psychikę. Wszelka zmiana na poziomie psychicznym pociąga za sobą reakcję reakcję ciała i odwrotnie każdy bodziec fizyczny powoduje reakcję na poziomie umysłowym. Zadaniem tych zmian jest utrzymanie homeostazy (dynamicznej równowagi) wewnątrz organizmu oraz między organizmem człowieka a jego najbliższym otoczeniem. W koncepcji holistycznej człowiek funkcjonuje oraz reaguje na bodźce jako całość (ciało + umysł). Koncepcję holistyczną można porównać do twierdzenia Bella w fizyce, według którego wydarzenie mające miejsce gdzieś we Wszechświecie pociąga za sobą skutki dla całego Wszechświata.
Energia życiowa
Homeopatia jest metodą leczenia za pomocą energii. Na istnieniu energii życiowej opiera się cały koncept homeopatii. Współcześnie pod pojęciem energii życiowej należy rozumieć energię elektromagnetyczną, która pochodzi z najmniejszych elementów budujacych każdy żywy organizm, czyli cząsteczek i atomów, elektronów, protonów i neutronów, aż wreszcie kwarków. Ta energia tworzy pole elektromagnetyczne w człowieku i dookoła niego.Także zwierzęta i rośliny posiadają własne pola elektromagnetyczne. Materialne ciało jest faktycznie skupiskiem będących w nieustannym ruchu atomów, trzymanych w skupisku poprzez wytwarzane pole elektromagnetyczne.
Tutaj można obejrzeć film edukacyjny pt. "Przygoda z cząstkami. Z czego zbudowany jest świat?": http://www.ifj.edu.pl/przygoda/frameless/index/html
Działanie homeopatii polega na pobudzeniu energii życiowej człowieka lub zwierzęcia i zapoczątkowaniu procesu samoleczenia organizmu. Niematerialna energia życiowa, której istnienie zakłada homeopatia, daje zdolność do życia i wykonywania pracy. Pojęcie energii życiowej pojawiło się w różnych kulturach dużo wcześniej niż znana nam obecnie postać homeopatii. Synonimami energii życiowej człowieka są następujące określenia: siła życiowa, siła samouzdrawiająca, witalność, żywotność, energia człowieka, vis vitalis (w języku łacińskim), dynamis (termin używany przez Samuela Hahnemanna), chi (po chińsku), prana (po hindusku) i energia morfogenetyczna (pole morfogenetyczne zaproponowane przez biologa Ruperta Sheldrake'a).
W XIX wieku amerykański lekarz-homeopata James Tyler Kent opisał, co należy rozumieć pod pojęciem ludzkiej energii życiowej i jakie są jej cechy charakterystyczne. Według Kenta energia życiowa sprawia, że organizm żyje, jest obecna we wszystkich żywych istotach oraz pierwiastkach chemicznych, reagując na zmiany wewnątrz organizmu oraz zmiany zewnętrzne w jego otoczeniu – jest odpowiedzialna za utrzymanie organizmu w stanie wewnętrznej homeostazy (dynamicznej równowagi) oraz w stanie homeostazy ze środowiskiem zewnętrznym, utrzymuje materię w całości i harmonii, koordynuje organizm na poziomie psychosomatycznym, posiada zdolność zamiany materii w energię i energii w materię, a jej kierunek działania może być porządkujący i prowadzić do zdrowia lub chaotyczny i wywoływać chorobę. Siła życiowa jest inteligenta, to znaczy w taki sposób reaguje na zmiany i bodźce, aby przystosować żywego człowieka (jego ciało i psychikę) do nieustannie zmieniajacych się warunków wewnątrz organizmu i warunków zewnętrznych w jego otoczeniu. Przedkładając to na dzisiejszy stan wiedzy można powiedzieć, że energia życiowa utrzymuje dynamiczny stan równowagi pomiędzy układem nerwowym, hormonalnym i immunologicznym (odpornościowym).
Współczesny homeopata grecki George Vithoulkas wyróżnił 3 główne poziomy energetyczne w polu elektromagnetycznym człowieka charaktryzujące się odmienną częstotliwością drgań:
- poziom somatyczny (cielesny, fizyczny) o niskiej częstotliwości drgań
- poziom emocjonalny (dotyczy emocji) o średniej częstotliwości drgań
- poziom umysłowy (mentalny, duchowy) o najwyższej częstotliwości drgań
Zasada podobieństwa
Pierwsza i najważniejsza zasada w leczeniu homeopatycznym, która po łacinie brzmi Similia similibus curentur. Tej zasadzie homeopatia zawdzięcza swoją nazwę wprowadzoną przez Samuela Hahnemanna około 1810 roku i wywodzącą się od dwóch greckich słów: homois = podobny i pathos = cirpienie (znaczy podobny do choroby). Według tej zasady chorobę może uleczyć jedynie środek (lek), który podany osobie zdrowej wywołuje u niej takie same objawy chorobowe, jak te, na które uskarża się pacjent. Prościej: chorobę można wyleczyć stosując lek, który taką samą chorobę wywołuje. Sztuka polega na znalezieniu przez homeopatę odpowiedniego środka (leku) dla pacjenta.
Idea zawarta w zasadzie podobieństwa znana była ludzkości już przynajmniej od czasów starożytnych. Jej sformułowanie przypisuje się Hipokratesowi, który leczył biegunkę podając pacjentowi niewielką ilość środka przeczyszczającego. Zalecenie, aby leki dobierać na zasadzie podobieństwa można spotkać u Empedoklesa (twórcy koncepcji czterech żywiołów), w "Iliadzie" Homera, w biblijnej historii o złotym cielcu oraz staroindyjskich księgach Wedy. Samuel Hahnemann "wpadł" na zasadę podobieństwa w 1796 podczas przeprowadzania na własnej osobie eksperymentu z chininą – lekiem przeciwmalarycznym. Zaobserwował, że po zażyciu szczypty chininy wystąpiły u niego objawy podobne do malarii. Wyciągnął stąd wniosek, że związki chemiczne są w stanie wywołać u zdrowego objawy chorobowe, które znoszą u chorego. Wydedukował, że sztucznie wywołana choroba jest w stanie pokonać prawdziwą chorobę pod warunkiem spełnienia zasady podobieństwa. Reasumując: środek, który wywołuje odpowiednie objawy u osób zdrowych jest w stanie wyleczyć takie same objawy u chorego.
Na przykład wypicie filizanki kawy przed snem nie tylko orzeźwia umysł, ale u niektórych osób powoduje także problemy z zaśnięciem. Lek homeopatyczny sporządzony z palonych nasion kawy jest w stanie wyleczyć z tego typu bezsenności, o ile u danej osoby występują także inne cechy charakterystyczne dla kawy (Coffea), takie jak np. przejrzystość myślenia. Lek homeopatyczny wykonany z pokrzywy (Urtica urens) łagodzi skutki kontaktu skóry z pokrzywani, a także swędzącej wysypki skórnej przypominającej do złudzenia bąble po poparzeniu przez pokrzywy.
Zasada dynamizowania
To druga obowiązująca w homeopatii zasada. Pod pojęciem dynamizowania należy rozumieć rozcieńczanie substancji w podwójnie destylowanej wodzie połączone z jednoczesnym silnym wytrząsaniem roztworu. Synonimami dynamizowania są określenia potecjowania lub potęgowania homeopatycznego. Tak otrzymane rozcieńczenia nazywa się (dla odróżnienia) potencjami lub potęgami homeopatycznymi. Termin rozcieńczenie jest uważany w homeopatii za nieprawidłowy z uwagi na to, że roztwory homeopatyczne sporządza się w nieco inny sposób niż roztwory chemiczne, a energiczne wytrząsanie w szklanym naczyniu odgrywa kluczową rolę w tym procesie.
Samuel Hahnemann odkrył możliwość dynamizowania roztworów przez przypadek, najprawdopodobniej poszukując sposobu na zmniejszenie działań niepożądanych leków ówcześnie stosowanych, którymi były głównie trucizny (rtęć, arszenik) lub trujące rośliny. Według niektórych biografów Hahnemanna istnieje prawdopodobieństwo, że natknął się na opis dynamizowania w jednej z obcojęzycznych ksiąg alchemicznych, które tłumaczył nocą, dorabiając sobie do pensji lekarza. Na początku kariery lekarskiej Hahnemann leczył swoich pacjentów w myśl zasady podobieństwa niezdynamizowanymi lekami – ich siła działania jest wtedy mniejsza i występują liczne objawy niepożądane.
Od potencji oznaczonych jako D24 lub C12 roztwór nie zawiera żadnej materialnej cząsteczki substancji wyjściowej. Uważa się, że podczas dynamizowania materialna substancja wyjściowa zostaje zamieniona w energię oraz informację, które pozostają obecne w wodnym roztworze. Podobnie jak płyta CD, która chemicznie nie zawiera muzyki, a jedynie informację.
Uwaga! Samo ordynowanie leków w postaci zdynamizowanej nie oznacza jeszcze, że pacjent jest leczony homeopatycznie. Aby móc stwierdzić, że pacjent jest leczony homeopatycznie – musi zostać spełniona nadrzędna zasada homeopatii, czyli zasada podobieństwa, na podstawie której zosał dobrany indywidualny lek dla pacjenta.
Diadoksja
Ważną zasadą w homeopatii jest diadoksja. Termin znany był już starożytnym greckim lekarzom i znaczy, że choroby mogą przechodzić w siebie, przy czym wraz z upływem czasu choroby stają się coraz poważniejsze oraz dotyczą głębiej położonych tkanek i narządów, np. zapalenie gardła może przejść w chorobę nerek, biegunka w chorobę reumatyczną, a egzema skórna w astmę oskrzelową. Ten kierunek przechodzenia jednej choroby w drugą prowadzi do stałego pogorszania się stanu chorobowego pacjenta. Przechodzeniu jednej choroby w drugą (poważniejszą) sprzyja leczenie objawowe lekami syntetycznymi lub wybiórcze leczenie chorego narządu bez uwzględnieniazaburzonego funkcjonowania całego organizmu.
Określeniami o znaczeniu podobnym do diadoksji i spotykanymi we współczesnej medycynie są: supresja lub konwersja objawów chorobowych, metastaza, atopia.
Z pojęciem diadoksji są ścisle związane prawa Heringa, które obowiązują w leczeniu homeopatycznym. Zgodnie z tymi prawami w przebiegu prawidłowo postępującego leczenia homeopatycznego choroby stają się bardziej powierzchowne i nie zagrażające życiu ludzkiemu. Pierwszymi zwiastunami powrotu pacjenta do zdrowia są: wzrost witalności i poprawa samopoczucia psychicznego.
cdn