Krótkie streszczenie historii Izraela. To państwo przeżywało wiele burzliwych okresów w swojej historii, na wiele lat też zniknęło z mapy świata. Czy jakieś inne państwo miało ciekawszą historię?
Okres przed narodzeniem Jezusa.2000 - 1750 Czasy patriarchów: Abrahama, Izaaka, Jakuba i Józefa. Abraham jest uważany przez Żydów i Arabów za swego ojca. Miał dwóch synów Ismaela z niewolnicy i Izaaka z obietnicy. Izaak miał również dwóch synów, z których wywodzą się dwa narody (I Moj 25,23): Ezawa (Arabowie - ich dziedzictwo: I Moj 27,38-40, I Moj 16,10-12) oraz Jakuba (Żydzi - ich dziedzictwo: I Moj 27,28-29).
450 -1200 Wyjście izraelitów z ziemi egipskiej i wejście do Ziemi Obiecanej - Kanaan (w 1220 r. p.n.e. pojawia się pierwsza wzmianka dokonana przez faraona egipskiego, Merneptaha potwierdzająca pobyt Izraela w Kananie).
1030-931 Okres panowania pierwszych królów izraelskich: Saula, Dawida i Salomona. Królestwo Izraela z małego państewka o znaczeniu lokalnym za panowania Saula, za czasów Dawida i Salomona przekształca się w wielkie i potężne królestwo, posiadające kraje wasalne oraz odgrywające ważną rolę na Bliskim Wschodzie.
930 Po śmierci króla Salomona Królestwo Izraela rozpada się na dwie części: północną - Izrael i południową - Judę ( I Krl 11,1-13).
722 Upadek królestwa północnego. Król asyryjski, Salmanasar V (725-722) zdobywa Samarię, stolicę królestwa północnego, rozpoczynając okres niewoli asyryjskiej Izraela. Niemalże cała ludność zostaje przesiedlona na inne tereny należące do Asyrii (II Krl 17,1-6; Oz 10,5-8; V Moj 28,49-51).
587/586 Zdobycie i zburzenie świątyni jerozolimskiej, oraz stolicy królestwa południowego przez władcę babilońskiego, Nebukadnesara (605-562), co zapoczątkowało okres tzw. niewoli babilońskiej. Uprowadzono najznamienitszą ludność oraz młodzież, natomiast reszta mogła pozostać (było to już drugie przesiedlenie; pierwsze miało miejsce w latach 598-597 r. p.n.e.). Od tej pory zaczęto nazywać Hebrajczyków Judejczykami lub Żydami (Jer 21,10; 32,17-24; V Moj 28,52-53).
538 Król Perski, Cyrus (559-529) po pokonaniu Babilonu w 539 r. p.n.e. zezwala Żydom na powrót do swej ziemi i na odbudowę świątyni w Jerozolimie (Ezd 1,1-4). Rozpoczęto ją w 536 r. p.n.e. (Ezd 3,8 ), a ukończono w roku 516 p.n.e. (Ezd 6,15; panowanie wspomnianego króla perskiego, Dariusza rozpoczęto się w 521 r. p.n.e.). W roku 458 p.n.e. powraca z Babilonu Ezdrasz (Ezd 7,7) jako uczony i biegły w prawie Mojżeszowym, natomiast w 445r. p.n.e. przybywa Nehemiasz, który wkrótce zostaje zarządcą Judy.
332 Podbój Judei przez władcę greckiego Aleksandra Macedońskiego, zwanego Wielkim.
67 Zdobycie Jerozolimy przez Pompejusza, wodza rzymskiego.
7(6) Narodzenie Jezusa (Iz 7,10-16; 9,1-6; 11,1-5; Jer 33,15; Mich 5,1; Jer 23,5-6).
Okres "po narodzeniu!" Jezusa
70 Zburzenie świątyni jerozolimskiej przez Tytusa, wodza wojsk rzymskich.
132-135 Wypędzenie ludności żydowskiej po upadku powstania żydowskiego pod wodzą Szymona Bar Kochby. Emigracja na inne tereny cesarstwa rzymskiego (Ez 36,16-21; V Moj 28,64). Następuje też zmiana przez Rzymian nazwy tych terytoriów na "Palestyna".
313 Edykt mediolański wydany przez cesarza Konstantyna (spowodował, że chrześcijaństwo przestało być religią zakazaną i prześladowaną, a od 380 r. stało się religią państwową), zapoczątkował walkę z pogaństwem, a po pewnym czasie z Żydami. Na przełomie IV/V w. zaczęto odbierać Żydom większość ich praw obywatelskich i przywilejów.
327 Jerozolima zostaje uznana za święte miasto chrześcijan.
613 Zmuszanie Żydów do przyjęcia chrztu w wizygockiej Hiszpanii (arianizm, katolicyzm); nieposłuszni i oporni stają się obiektem represji i prześladowań, które zostają zakończone w 711 r. w momencie zajęcia większości Hiszpanii przez Arabów.
1070 Zdobycie Palestyny wraz z Jerozolimą przez Turków seldżuckich, którą w kilka lat później stracą na rzecz krzyżowców.
1096 Początki stałego osadnictwa Żydów w Polsce.
1096 - 1270 Wyprawy krzyżowe. Rozpoczęty one okres prześladowań i mordów ludności żydowskiej na Bliskim Wschodzie i w Europie.
1264 Statut kaliski księcia Bolesława Pobożnego. Jest to pierwszy akt nadany ludności żydowskiej zamieszkującej tereny ówczesnego państwa polskiego. Żydzi uzyskują odrębne i korzystne przywileje, tzn. opiekę wojewody, możliwość organizowania wspólnot religijnych, itd. Za zabicie Żyda groziła kara śmierci i konfiskata majątku. Po zjednoczeniu państwa polskiego w XIV wieku przywileje zostały potwierdzone, a nawet rozszerzane aż do końca XVIII wieku. Sprzeciwiał się im kościół, który w 1267 nakazał Żydom we Wrocławiu mieszkać w osobnych dzielnicach i nosić charakterystyczne, wyróżniające ich szpiczaste czapki. Zabroniono im też przebywać w miejscach publicznych razem z chrześcijanami oraz piastowania urzędów. Antyżydowskie uchwały potwierdził synod w Budzie w 1279 roku oraz w Łęczycy w 1285 roku. Jednak nie byty one tak rygorystycznie przestrzegane jak w innych krajach katolickich. Nigdy w Polsce nie wydano ogólnego zakazu pobytu Żydów w Polsce, mimo to byli oni często prześladowani. W 1319 roku rada miejska Wrocławia obwiniła ich za klęskę głodu i wygnała z miasta. Wiek XVI i pierwsza potowa XVII w. to złoty wiek Żydów na terenach Polski.
1290 Wypędzenie Żydów z Anglii.
1348 - 1350 Pogromy wśród ludności żydowskiej oskarżanej o zatruwanie studzien podczas epidemii "czarnej śmierci". Żydzi osiedlający się we Włoszech, Niemczech i Austrii zmuszani byli do osiedlania się w tzw. gettach; zmuszano ich także do noszenia specjalnych oznaczeń (V Moj 28,33). Jedynie Polska i tereny wschodniej Europy przyjmowały Żydów, dając im dużą swobodę.
1394 Zakaz pobytu Żydów we Francji.
1492 Po wyzwoleniu Hiszpanii z panowania arabskiego wydano dekret o wydaleniu Żydów z tych terenów.
1517 Zdobycie Palestyny przez Turków.
1766 W Rzeczypospolitej żyło przypuszczalnie Ok. 750 tys. Żydów (co stanowiło 7% ludności), a w 1790 roku-900 tys.
1878 Powstanie w Palestynie pierwszej kolonii żydowskich imigrantów (Ez 36,1-15. 21-38; Mich 4,6-7; Ez 28-25-26; Mich 2,12).
1896 Rothschild wydaje 1,6 mln funtów (z 1,7 mln, jakie byty przeznaczone) na finansowanie osadnictwa żydowskiego w Palestynie (Iz 41,18-20; Am 9,1).
1897 Powołanie I Kongresu Syjonistycznego przez Teodora Herzla, dążącego do utworzenia na Bliskim Wschodzie państwa Izrael.
1918 Po pokonaniu państw centralnych (Niemiec i Austro-Węgier), do których należała także Turcja, w wyniku zmagań związanych z I wojną światową tereny dzisiejszego Izraela dostały się pod mandat brytyjski. Rząd Wielkiej Brytanii udziela swojego poparcia Żydom na ustanowienie w Palestynie narodowej siedziby dla ludności żydowskiej. W tym okresie na owym terenie mieszkało około 600 tys. ludzi, z czego 85-100 tys. stanowili Żydzi. Brak zorganizowania arabskiego pozwolił na wydanie tzw. deklaracji Balfour'a.
1939-1945 II wojna światowa. W państwach europejskich będących pod bezpośrednim lub pośrednim wpływem Niemiec żyło ponad 8,8 mln Żydów, z czego naziści zabili ponad 5,9 mln, czyli 67% (szacuje się, że w Europie było ich ok. 11 mln). W Polsce zginęło 3,3 mln Żydów (stanowi to 90% populacji żydowskiej na tych terenach). Podobny procent ludności zginął w Niemczech, Austrii i krajach bałtyckich; Czechy, Słowacja, Grecja, Holandia-70%; Białoruś, Ukraina, Belgia, Jugosławia, Rumunia, Norwegia - 50%. Największymi obozami zagłady Żydów byty: Oświęcim, gdzie zginęło ich ponad 2 mln, Majdanek -1,38 mln, Treblinka - 0,8 mln, Bełżec - 0,6 min, Chełmno - 0,34 mln, Sobibór- 0,25 mln. Wszystkie te obozy znajdowały się wówczas i znajdują się obecnie na terenie Polski (V Moj 28,25-33.37.48.59.65-66)
1940-1941 Utworzenie przez Niemców 200 gett żydowskich na terenie Generalnego Gubernatorstwa. Najliczniejsze to: Warszawa - 500 tys. oraz Łódź - 200 tys. W ten sposób przygotowywano się do tzw. Endloesung czyli ostatecznego rozwiązania kwestii żydowskiej
1945 w Palestynie Żydów jest już ok. 600 tys.
1947 Uchwalenie przez ONZ 29 XI 1947 r. rezolucji nr 181/11 o podziale Palestyny na dwa niepodległe państwa: arabskie (o pow. ok. 11662 km2 i 814 tys. mieszkańców) i żydowskie (o pow. ok. 14277 km2 i 935 tys. mieszkańców). Jerozolima jako miejsce święte trzech religii miała być corpus separatum (pod zarządem międzynarodowym i kontrolą ONZ). Oba państwa miały być połączone unią gospodarczą. W związku z tym coraz częściej dochodziło do ataków arabskich na ludność żydowską, która nie pozostawała im dłużna. Plan ten uzyskał szczególnie silne poparcie ze strony ZSRR i państw Europy Wschodniej.
1948 Ogłoszenie w Tel Awiwie powstania państwa Izrael przez Davida Ben Guriona w imieniu Żydowskiej Rady Narodowej w dniu wygaśnięcia brytyjskiego mandatu w Palestynie (14 V 1948 r.). Tego samego dnia rozpoczęta się I wojna arabsko-izraelska, zwana przez Izrael niepodległościową. Armie sześciu krajów arabskich (Transjordanii, Egiptu, Iraku, Libanu, Syrii i Arabii Saudyjskiej), przekonane o swej przewadze wojskowej wkroczyły na terytorium nowo utworzonego państwa żydowskiego. Motywowano to koniecznością przywrócenia tam porządku i ochroną ludności arabskiej przed atakami zbrojnych bojówek syjonistycznych zmuszających Palestyńczyków do opuszczania swych ziem. Celem wojny była totalna likwidacja Izraela. Działania zbrojne trwały do 24 II 1949 r. i zakończyły się triumfem Izraela, który nie tylko obronił swój byt państwowy, ale i powiększył terytorium kosztem ziem przyznanych przez ONZ Arabom (Iz 54,15-17; Iz 49,8-26). Komunistyczna Polska była jednym z pierwszych państw, które uznały Izrael. W pierwszych latach istnienia państwa, tj. 1948-1950 napłynęło do Izraela 685 tys. ludzi, w drugiej fali 1950-57 - 160 tys., podczas trzeciej 1961-64 - 215 tys. Najwięcej Żydów europejskich przybyto z Rumunii, Polski, Węgier, Czechosłowacji, Bułgarii, Francji, Wielkiej Brytanii i Niemiec - łącznie ok. 1,2 mln (Jer 33,6-14; V Moj 30,4-9; Jer 31,1-14; Zach 8,1-15; 10,1-12; Jer 16,14-17; Iz 43,5-7; Jer 29,14).
1948-1950 Wyjazd 25 tys. Żydów z Polski do Izraela.
1956 Wojna Synajska. Egipski dyktator, Nasser, dążący do unicestwienia Izraela wprowadził plan izolacji państwa żydowskiego, odmawiając ich statkom korzystania z Kanału Sueskiego, a także dostępu do Zatoki Akaba (płd. Izrael). Nasser zawiązuje pakt wojskowy z niektórymi państwami arabskimi. 29 października Izrael podjął zbrojne działania uprzedzające, w wyniku których zajął półwysep Synaj, Gazę i uzyskał dostęp do Zatoki Akaba.
1967 Złamanie wcześniejszego porozumienia z Izraelem i ONZ przez Nassera poprzez zajęcie Synaju i usunięcie stamtąd wojsk ONZ oraz zablokowanie Akaby. Powstające sojusze (Jordania, Syria, Irak) są skierowane przeciw Izraelowi. 5 czerwca rozpoczyna się tzw. wojna sześciodniowa. Izrael po raz kolejny dokonuje ataku wyprzedzającego. W wyniku wojny oddziały izraelskie zajmują całą Jerozolimę, lewy brzeg Jordanu (tzw. Zachodni Brzeg Jordanu), wzgórza Golan, i półwysep Synaj (Mich 7,11-12).
1973 Zaatakowanie Izraela przez wojska egipskie i syryjskie w dniu żydowskiego święta Jom Kippur (Święto Pojednania, 6 października). Dzięki pomocy Stanów Zjednoczonych Izrael wychodzi z walk obronną ręką.
1980 Uchwalenie przez Knesset (parlament izraelski) 30 sierpnia ustawy stanowiącej, że zjednoczona Jerozolima jest stolicą Izraela i oficjalną siedzibą wszystkich centralnych urzędów państwowych. Społeczność międzynarodowa nie uznała tej decyzji (Łk 21,24).
1982 Wkroczenie Izraela do Libanu (6 V11982 r.), co ma zmusić partyzantów palestyńskich z OWP (Organizacja Wyzwolenia Palestyny) do opuszczenia baz dniowym Libanie, stanowiących odskocznię do rajdów na północny Izrael. Agresja na Liban była pierwszym przypadkiem wszczęcia przez Izrael działań wojennych ze względów politycznych, nie wynikających bezpośrednio z walki o istnienie, lecz z dążenia do zmiany układu sił na tym obszarze. W wyniku kolejnej wojny arabsko-izraelskiej (VI-IX 1982) 1/3 terytorium Libanu została zajęta przez Izrael. Podpisany 17 V1983 r. układ o zakończeniu stanu wojny został pod presją państw arabskich unieważniony przez Liban (5 II11984 r.).
1987 Od grudnia opór arabski przeciwko Izraelowi przybiera formę Intifady - powstania zbrojnego Arabów przeciw ludności żydowskiej, który z większym lub mniejszym nasileniem trwa do dziś.
1993 Zawarcie (we wrześniu) porozumienia izraelsko-arabskiego o utworzeniu autonomii palestyńskiej na terenach biblijnej Judei i Samarii, tzw. Zachodni Brzeg Jordanu. (I Moj 15,18-21; II Moj 23,30-33; IV Moj 34,1-15; VMoj 32,8 )
2000 Powierzchnia Izraela wynosi aktualnie 27817 km2 (ze wzgórzami Golan, Judea, Samarią i Gazą). Teren ten zamieszkuje nieco ponad 6 mln mieszkańców, w tym 1,2 mln ludności arabskiej.
Źródło: Gazeta Miecz Ducha