سرطان تخمدان به معنی رشد توده های سرطانی در تخمدان است. این سرطان پنجمین سرطان شایع در میان زنان است. همچنین در بین سرطان های دستگاه تناسلی این سرطان بیشترین خطر مرگ و میر را دارد. اگر این بیماری در مراحل اولیه شناسایی شود، با درمان های موثر احتمال زنده ماندن بیمار حداقل تا 5 سال افزایش می یابد. در ادامه به بررسی علائم سرطان تخمدان و روش های درمان آن می پردازیم:
سرطان تخمدان چیست؟
تخمدان ها دو غده تولید مثل در زنان هستند. وظیفه تخمدان ها تولید تخمک و هورمون های زنانه استروژن و پروژسترون است.سرطان تخمدان زمانی اتفاق می افتد که سلولهای تخمدان خارج از کنترل و غیرطبیعی شروع به تکثیر نمایند و تشکیل تومور دهند. در صورت عدم درمان، تومور می تواند به سایر قسمت های بدن گسترش یابد که در این صورت، سرطان تخمدان متاستاتیک نامیده می شود .
سرطان تخمدان غالباً علائم هشدار دهنده دارد ، اما علائم اولیه آن مبهم است و به راحتی از بین می رود. 20 درصد از سرطان های تخمدان در مراحل اولیه تشخیص داده می شوند.
علائم اولیه سرطان تخمدان چیست؟
علائم سرطان تخمدانمعمولا علائم اولیه این سرطان اختلالات شایعی هستند که به راحتی چشم پوشی میشوند. به علاوه این علائم به صورت دائم وجود ندارند. علائم اولیه و شایع این بیماری شامل موارد زیر است:
نفخ شکم، فشار و درد
سیری غیرطبیعی بعد از خوردن غذا
مشکل در بلع غذا
افزایش تعداد دفعات ادرار
تمایل شدید به ادرار کردن
دیگر علائم کمتر شایع سرطان تخمدان شامل موارد زیر است:
خستگی
سوء هاضمه
سوزش سردل
یبوست
کمردرد
بی نظمی قاعدگی
مقاربت دردناک
درماتومیوزیت (یک بیماری التهابی نادر است که می تواند باعث بثورات پوستی ، ضعف عضلانی و التهاب عضلات شود)
ادامه یافتن این شرایط و یا تشدید علائم ناشی از رشد تومور و گسترش یافتن آن به خارج از تخمدان است.
توجه داشته باشید که، ابتلا به این علائم لزوماً ناشی از سرطان تخمدان نیست. بسیاری از زنان در دوره هایی از زندگی این علائم تجربه می کنند. برای تشخیص باید از پزشک متخصص زنان کمک بگیرید.
احتمال موفقیت در درمان سرطان با تشخیص زودهنگام بیشتر است. اگر علائم جدید و غیرمعمولی را تجربه کردید، با پزشک خود مشورت کنید.
انواع سرطان تخمدان
تخمدان ها از سه نوع سلول تشکیل شده اند. هر سلول می تواند به نوع دیگری از تومور تبدیل شود:
تومورهای اپیتلیال : این تومور در لایه بافت خارج تخمدان ها تشکیل می شوند. حدود 90 درصد سرطان های تخمدان تومورهای اپیتلیال هستند.
تومورهای استروما : این سرطان در سلولهای تولید کننده هورمون رشد می کنند. 7 درصد از سرطان های تخمدان تومورهای استروما هستند.
تومورهای سلول های جوانه : این سرطان در سلول های تولید کننده تخمک ایجاد می شوند. تومورهای سلول جوانه نادر هستند و 3 درصد از موارد سرطان های تخمدان را تشکیل می دهند.
کیست های تخمدان
بیشتر کیست های تخمدان سرطانی نیستند. به این موارد کیست خوش خیم گفته می شود. با این حال ، تعداد بسیار کمی می تواند سرطانی باشد.کیست تخمدان، کیسه ای مشتمل از مایع یا هوا است که در تخمدان یا اطراف آن ایجاد می شود. بیشتر کیست های تخمدان همزمان با آزاد شدن تخمک و به عنوان بخشی از فرآیند طبیعی تخمک گذاری تشکیل می شود، کیست ها علائم خفیفی مانند نفخ را ایجاد می کنند و بدون درمان از بین می روند.
اگر کیست تخمدان بعد از یائسگی ایجاد شود، نیاز به آزمایشات خاصی برای تشخیص علت آن است. به خصوص اگر این کیست بزرگ باشد یا طی چند ماه از بین نرود.
اگر کیست از بین نرفت، ممکن است پزشک انجام جراحی را برای از بین بردن آن را توصیه کند. پزشک شما نمی تواند بدون نمونه برداری و جراحی سرطانی بودن کیست را تایید کند.
عوامل خطر سرطان تخمدان
علت دقیق سرطان تخمدان مشخص نیست. با این حال ، این عوامل می توانند خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهند:
سابقه خانوادگی سرطان تخمدان
جهش های ژنتیکی ژن های مرتبط با سرطان تخمدان، مانند BRCA1 یا BRCA2
سابقه شخصی سرطان پستان، رحم یا روده بزرگ
چاقی
استفاده از داروهای خاص باروری یا هورمون درمانی
بدون سابقه بارداری
آندومتریوز
سن بالا یکی دیگر از عوامل خطر است. بیشتر موارد سرطان تخمدان بعد از یائسگی ایجاد می شود.
بدون داشتن هیچ یک از این عوامل خطر، نیز امکان ابتلا به سرطان تخمدان وجود دارد. به همین ترتیب، داشتن هر یک از این عوامل خطر لزوماً به معنای ابتلا به سرطان تخمدان نیست!
تشخیص
اگر سرطان تخمدان در مراحل اولیه آن را تشخیص داده شود، درمان موفقیت آمیز تر است. با این حال ، تشخیص آن آسان نیست.تخمدان ها در عمق حفره شکم قرار دارند، بنابراین بعید به نظر می رسد که تومور را احساس کنید. هیچ غربالگری معمولی جهت تشخیص سرطان تخمدان وجود ندارد. به همین دلیل لازم است تا خود شما علائم غیر معمول یا مداوم را به پزشک خود یادآوری کنید.
اگر پزشک احتمال دهد که علائم ناشی از سرطان تخمدان است، کار تشخیص را با معاینه لگن شروع می کند. لمس تومورهای کوچک تخمدان با معاینه لگن کار دشواری است.
تومور همزمان با رشد ، به مثانه و راست روده فشار می آورد. پزشک شما ممکن است در هنگام معاینه لگن رکتوواژینال بی نظمی را تشخیص دهد.
پزشک شما همچنین ممکن است آزمایش های زیر را انجام دهد:
سونوگرافی ترانس واژینال (TVUS) : نوعی آزمایش تصویربرداری است که با استفاده از امواج صوتی تومورهای اندام های تولید مثل، از جمله تخمدان ها را تشخیص می دهد. با این حال ، TVUS نمی تواند به پزشک شما در تشخیص سرطانی بودن تومورها کمک کند.
سی تی اسکن شکم و لگن : ممکن است پزشک آزمایش MRI لگن را جهت تشخیص توصیه کند.
آزمایش خون برای اندازه گیری سطح آنتی ژن سرطان 125 (CA-125) : آزمون CA-125 برای ارزیابی پاسخ به درمان سرطان تخمدان و دیگر سرطانهای دستگاه تولید مثل استفاده می شود. با این حال ، قاعدگی، فیبروم رحم و سرطان رحم نیز می توانند بر سطح CA-125 در خون تأثیر بگذارند.
نمونه برداری بیوپسی : شامل برداشتن یک نمونه کوچک از بافت تخمدان و تجزیه و تحلیل نمونه در زیر میکروسکوپ.
توجه به این نکته مهم است که اگرچه همه این آزمایشات می توانند پزشک شما را به سمت تشخیص راهنمایی کنند، اما بیوپسی تنها راهی است که دکتر شما می تواند سرطان تخمدان را تایید کند.
مراحل سرطان تخمدان چیست؟
پزشک مراحل سرطان را بر اساس میزان گسترش تومور تعیین می کند. این مراحل عبارتند از :
مرحله ی 1
مرحله 1 سرطان تخمدان دارای سه زیر مجموعه است:
مرحله 1A : سرطان محدود به یک تخمدان یا به صورت موضعی است.
مرحله 1B : سرطان در هر دو تخمدان را درگیر کرده است.
مرحله 1C : در خارج از تخمدان سلول های سرطانی نیز وجود دارد.
مرحله 2
در مرحله 2 ، تومور به سایر ساختارهای لگن گسترش یافته است. این دو زیرشاخه دارد:
مرحله 2A : سرطان به رحم یا لوله های رحمی گسترش یافته است.
مرحله 2B : سرطان به مثانه یا راست روده گسترش یافته است.
مرحله 3
مرحله 3 سرطان تخمدان دارای سه مرحله فرعی است:
مرحله 3A : سرطان فراتر از لگن، و به پوشش شکم و غدد لنفاوی شکم گسترش یافته است.
مرحله 3B : سلول های سرطانی از لگن به لایه داخلی شکم گسترش یافته و با چشم غیر مسلح قابل مشاهده هستند، اما اندازه آنها کمتر از 2 سانتی متر است.
مرحله 3C : رسوبات سرطان حداقل 3/4 اینچ در شکم یا خارج از طحال یا کبد دیده می شود. با این حال ، سرطان در داخل طحال یا کبد نیست.
مرحله 4
در مرحله 4، تومور فراتر از لگن، شکم و غدد لنفاوی به کبد یا ریه ها متاستاز یا گسترش یافته است. در مرحله 4 دو مرحله وجود دارد:
در مرحله 4A ، سلولهای سرطانی در مایع اطراف ریه ها هستند.
در مرحله 4B، پیشرفته ترین مرحله، سلول ها به داخل طحال یا کبد یا حتی سایر اندام های دور مانند پوست یا مغز رسیده اند.
درمان سرطان تخمدان
درمان به میزان گسترش سرطان بستگی دارد. یک تیم از پزشکان بسته به شرایط یک برنامه درمانی را تعیین می کنند. به احتمال زیاد شامل دو یا چند مورد زیر است:
شیمی درمانی
جراحی برای مرحله بندی سرطان و برداشتن تومور
هورمون درمانی
عمل جراحی
جراحی برداشت رحم، هدف از جراحی برداشتن تومور است اما برداشتن بخشی از رحم یا برداشتن کامل رحم اغلب ضروری است. همچنین ممکن است پزشک حذف تخمدان ها و لوله های رحمی، گره های لنفاوی اطراف و سایر بافت های لگن را توصیه کند.
شناسایی تمام مکان های تومور دشوار است. در یک مطالعه ، محققان روش هایی را برای بهبود روند جراحی بررسی کردند تا برداشتن همه بافت های سرطانی آسان تر باشد.
درمان هدفمند
درمان های هدفمند مانند شیمی درمانی به سلول های سرطانی حمله می کنند ، و به سلول های طبیعی بدن آسیب کمی می رسانند.
درمان های هدفمند جدیدترین روش برای درمان سرطان پیشرفته تخمدان اپیتلیال شامل مهار کننده های PARP است. در این روش داروها تولید آنزیمی را که سلول ها برای ترمیم آسیب DNA از آنها استفاده می کنند را مسدود می کنند.
اولین مهارکننده PARP در سال 2014 برای استفاده در سرطان پیشرفته تخمدان که قبلاً با سه خط شیمی درمانی درمان شده بود مورد تایید قرار گرفت.
سه بازدارنده PARP که در حال حاضر موجود است، شامل موارد زیر است:
اولاپاریب (Lynparza)
نیراپاریب (زجولا)
روکاپاریب (روبراکا)
حفظ باروری
درمان های سرطان تخمدان، از جمله شیمی درمانی، پرتودرمانی و جراحی ، می تواند به اندام های تولید مثل آسیب برساند و بارداری را دشوار می کند.اگر می خواهید در آینده باردار شوید ، قبل از شروع درمان با پزشک خود صحبت کنید. آنها می توانند در با گزینه های
برای حفظ باروری تلاش کنند. گزینه های احتمالی حفظ باروری عبارتند از:
انجماد جنین : این روش شامل انجماد تخمک بارور شده است.
انجماد تخمک : این روش شامل انجماد تخمک نابارور است.
جراحی برای حفظ باروری : در برخی موارد می توان جراحی را انجام داد که فقط یک تخمدان را برداشته و تخمدان سالم را حفظ می کند. این معمولاً فقط در مراحل اولیه سرطان تخمدان امکان پذیر است.
حفظ بافت تخمدان : این روش شامل برداشتن و انجماد بافت تخمدان برای استفاده در آینده است.
سرکوب تخمدان : این روش شامل مصرف هورمون ها برای سرکوب موقت عملکرد تخمدان است.
پیشگیری
هیچ روش اثبات شده ای برای از بین بردن کامل خطر ابتلا به سرطان تخمدان وجود ندارد. با این وجود با روشهای زیر می توان خطر ابتلا به این بیماری را کاهش داد.
مصرف قرص های خوراکی ضد بارداری
شیر دادن
بارداری
روش های جراحی بر روی اندام های تولید مثل شما (مانند بستن لوله یا برداشتن رحم )
نتیجه ی درمان
نتیجه ی درمان به عوامل مختلفی بستگی دارد ، از جمله:
مرحله سرطان در هنگام تشخیص
وضعیت سلامتی کلی
پاسخگویی بدن به درمان
هر سرطان منحصر به فرد است، اما مرحله سرطان مهمترین شاخص برای نتیجه گیری از درمان است.
سرطان تخمدان اپیتلیال متداول ترین نوع سرطان تخمدان است. میزان بقا ممکن است براساس نوع سرطان تخمدان، پیشرفت سرطان و پیشرفت مداوم در درمان ها متفاوت باشد.