Perkins del Alpaka, Winsford.

Temat: Turniej Trójmagiczny to nie tylko czarodziejskie widowisko, ale również źródło antycznych nawiązań. Zajmij swoje stanowisko w tym temacie, wskazując na co najmniej cztery dowolne (ale rozbudowane!) argumenty w odniesieniu do starożytności.

Na przestrzeni wieków powstało wiele dzieł sztuki, które w swej treści nawiązywały do dorobku antycznych Greków czy Rzymian. Do starożytnych mistrzów i ich filozofii nawiązywali polscy geniusze tacy jak Jan Kochanowski, a także później Bolesław Prus w uwielbianej przez licealistów „Lalce”. Takie nawiązania można znaleźć w zdecydowanej większości dzieł literatury i sztuki. Nie wyróżniała się tutaj pisząca dla młodzieży Joanne Kathleen Rowling, która czerpała mnóstwo inspiracji z całego przekroju dorobku cywilizacyjnego. W szczególności autorka upodobała sobie wieki ciemne oraz antyk. W jej dziełach pojawiają się dobrze znane Anglikom postaci takie jak Merlin czy Morgana, ale również legendarne stworzenia takie jak bazyliszki czy cyklopy. Tematem mojej pracy będzie przytoczenie jak największej i mam nadzieję, jak najbardziej trafnych nawiązań do mitologii pojawiających się w ramach Turnieju Trójmagicznego.

Pierwszym nawiązaniem, które przyszło mi do głowy automatycznie, gdy czytałem treść wybranego tematu był labirynt, który pojawia się podczas trzeciego zadania Turnieju Trójmagicznego. W Harrym Potterze było to miejsce, w którym przez strach i niepewność można było zatracić swoja osobowość i pewność siebie. Atmosfera, która tam panowała wzbudzała panikę. W labiryncie praktycznie nie można było się odnaleźć, gdyż zmieniał on swoje rozmiary i ustawienie za pomocą magii. Na uczestników Turnieju czekały tam zadania wymagające wielkiej odwagi, ale także znakomitych umiejętności. W mitologii greckiej natomiast labirynt pojawia się jako legenda tłumacząca, skąd na Krecie wzięły się starożytne zabudowania. Głównym bohaterem legendy jest syn króla Minosa Minotaur, – krwiożerczy półczłowiek, półbyk. Według mitu król Minos zlecił wynalazcy Dedalowi wybudowanie labiryntu, w środku którego miał się znajdować jego syn. Labirynt miał być tak skomplikowany, aby wyjście z niego było zupełnie niemożliwe. W labiryncie ginęło wiele Greków. Odnalezienie Minotaura, pokonanie go, a następnie wyjście z labiryntu wymagało równie wiele odwagi, umiejętności, a także pomysłowości. Osiągnięcie celu graniczyło z cudem. Udało się to Tezeuszowi z pomocą Ariadny. Dla niektórych labirynt kojarzy się jedynie z siecią korytarzy, jednak zarówno w mitologii jak i w sadze Rowling pojawia się jako symbol walki ze swoimi lękami i ze swoją osobowością.

Innym przykładem nawiązania do mitologii jest występowanie bardzo dużej liczby magicznych stworzeń, które pojawiają się podczas Turnieju Trójmagicznego. Zarówno smoki, trytony oraz sfinks swoje korzenie mają w mitologiach. Podczas pierwszego zadania Turnieju Trójmagicznego uczestnicy musieli stoczyć bój o Złote Jajo ze smokiem. Smoki występowały w wielu kulturach – pojawiają się w średniowiecznych europejskich eposach, w mitologii greckiej, ale najbardziej kojarzą nam się z cywilizacją Dalekiego Wschodu. Smoki z „Harry’ego Pottera” bliższe są tym europejskim – przedstawiane są jako śmiertelnie niebezpieczne dzikie gady, podczas gdy w Chinach smok jest symbolem szczęścia. Podczas drugiego zadania uczniowie trzech szkół musieli negocjować z trytonami – brzydkimi, acz inteligentnymi i pięknie śpiewającymi podwodnymi stworami. Istoty te są inspirowane mitologią rzymską. Co prawda syreny wywodzą się z mitologii greckiej, ale tam były przedstawiane jako hybryda człowieka i ptaka, natomiast w Rzymie były mieszanką człowieka i ryby. Najistotniejszą różnicą między syrenami potterowskimi a rzymskimi był ich wygląd – w Rzymie były pięknymi uwodzicielkami, które czarowały swoim śpiewem. W Potterze natomiast również ciężko było oprzeć się im śpiewom, ale były niezbyt urokliwymi istotami. W trzecim zadaniu spotykamy się ze sfinksem, którego wizerunek wywodzi się aż z kultury egipskiej, a później został zapożyczony do innych kultur. Zazwyczaj jest przedstawiany jako lew z głową człowieka. W greckich mitach jest postacią żeńską, która zadaje skomplikowane zagadki, a za podjęcie się i brak prawidłowej odpowiedzi zrzuca w przepaść. Podobnie jest w Harrym Potterze – stworzenie w utrudniało reprezentantom przejście labiryntu. Oczywiście nie są to jedyne magiczne stworzenia, które czerpią swoje korzenie w mitologii, ale z tymi spotykamy się podczas Turnieju Trójmagicznego.

Kolejnym magicznym przedmiotem, który skojarzył mi się ze światem antyku była Czara Ognia. Czarę można nazwać urządzeniem, które służyło do losowania uczestników Turnieju Trójmagicznego. Tajemniczy, zaczarowany ogień skojarzył mi się z ogniskiem domowym, którego strzegły Westalki. Nie jest to oczywiste nawiązanie, jednak oba są potężnymi artefaktami związane z żywiołem ognia. Czara Ognia strzeżono potężnymi zaklęciami, zaś nad ogniskiem domowym opiekę sprawowały młode kobiety. Ponadto reprezentantów Turnieju Trójmagicznego pod pewnymi względami można porównać do Westalek. Wrzucając swoje nazwisko do Czary Ognia, reprezentanci nawiązują w pewien sposób kontrakt z magicznym przedmiotem. Nie wiadomo do końca, czym grozi zerwanie owego kontraktu, ale można podejrzewać, że związana jest z tym magia na tyle silna co w przypadku Przysięgi Wieczystej. Westalki również związane są swego rodzaju przysięgą. Gdy ognisko gasło na ich warcie karane były chłostą na śmierć. Ponadto musiały żyć w całkowitym celibacie. Za jego złamanie również groziła im kara śmierci. Ponadto zarówno reprezentanci Turnieju Trójmagicznego jak i Westalki cieszyli się wielkim poważaniem wśród społeczeństwa.

Ostatnim argumentem, który pokaże nam, że Turniej Trójmagiczny w wielu przypadkach nawiązuje do antyku są same zawody. Myślę, że wszystkie zawody czy turnieje w pewnym sensie można porównać do Igrzysk Olimpijskich i nie inaczej jest w przypadku turnieju z Harrego Pottera. Igrzyska związane były z kultem tężyzny fizycznej i przeznaczone były tylko dla najlepszych z najlepszych. Turniej Trójmagiczny z kolei stawiał przed młodymi czarodziejami bardzo ciężkie wyzwania i niezbyt uzdolnieni magowie na pewno by sobie z nim nie poradzili. Forma zawodów znacznie się różni – w Świecie Magii mamy trzech młodych czarodziejów walczących w 3 różnych konkurencjach, a w starożytności konkurowało wiele osób, jednak większość tylko w jednej dziedzinie, w której był najlepszy. Nie zmienia to faktu, że zawody były organizowane, aby wybrać najbardziej uzdolnionych sportowców czy czarodziejów, a zwycięstwo w nich wiązało się z wieczną glorią i chwałą.

Jak już wspomniałem wiele dzień współczesnej literatury i sztuki nawiązuje do antyku. Wiele symboli, które wiążą się z mitami, utarły się w naszej kulturze. „Harry Potter” w wielu przypadkach nawiązuje do dobytku cywilizacyjnego naszych przodków i nie inaczej jest w przypadku Turnieju Trójmagicznego. W tym hucznym czarodziejskim widowisku można znaleźć wiele nawiązań – od formy turnieju, magicznych artefaktów z nim związanych, przez magiczne stworzenia, które inspirowane są mitami aż do popularnych symboli z różnych mitologii. Taka wszechobecność starożytnych inspiracji pozwala nam wysnuć jeden, aczkolwiek bardzo ważny wniosek – nasza kultura i wiedza bez dorobku przodków byłaby dużo bardziej uboga.