Mleko mamy chroni przed chorobami i powikłaniami chorób dzięki odporności biernej przekazywanej
dziecku.
1) "Zarówno w siarze, jak i w pokarmie dojrzałym znajdują się przeciwciała wszystkich klas, w
tym także wydzielnicze IgA, oraz liczne komórki układu odpornościowego, takie jak neutrofile,
makrofagi czy limfocyty T i B. Komórki fagocytujące, znajdujące się w pokarmie kobiecym,
wydzielają liczne substancje działające bakteriobójczo bądź bakteriostatycznie. Należą do nich
między innymi lizozym, laktoferyna, a także składowe dopełniacza C3 i C4. Z kolei większość
przeciwciał znajdujących się w pokarmie naturalnym wytwarzana jest w komórkach plazmatycznych,
zlokalizowanych w gruczole sutkowym, które powstają z limfocytów B stymulowanych przez antygeny
wirusowe czy bakteryjne, obecne w przewodzie pokarmowym matki. W ten sposób noworodek otrzymuje
przeciwciała skierowane przeciw drobnoustrojom znajdującym się w otoczeniu matki, które stanowi
także jego środowisko. Mniejsza podatność na zakażenia w pierwszych tygodniach życia u dzieci
karmionych pokarmem naturalnym została opisana przez wielu autorów.
Stan odporności noworodka jest wypadkową, która pozwala z jednej strony na przebywanie w obcym
antygenowo środowisku wewnątrzmacicznym, a z drugiej przygotowuje do przebiegającego w sposób
gwałtowny kontaktu ze środowiskiem zewnętrznym po urodzeniu. Jeżeli stan zdrowia matki w czasie
rozwijającej się ciąży nie odbiega od normy, czas trwania ciąży oraz sposób jej ukończenia są
prawidłowe, zaś noworodek otrzymuje po urodzeniu pokarm naturalny, to pomimo pewnych odrębności
w układzie immunologicznym zabezpieczenie dziecka przed zakażeniem w tym okresie życia wydaje
się wystarczające. Jeżeli jednak jedno z tych ogniw jest nieprawidłowe, zarówno narażenie na
infekcję, jak i zagrożenie w trakcie jej przebiegu gwałtownie wzrastają."
Źródło: Podręcznik neonatologii
http://mlekomamy.pl/uploads/czytelnia_profesjonalisci/podręcznik_neonatologia
%20_karmienie_piersia.pdf

2) "Przeciwciała przeciwbakteryjne zawarte w ludzkim mleku:
- wydzielnicze IgA wykazujące działanie przeciwko: E. coli (również przeciw pilusom, antygenom
otoczkowym, CF1), enteropatogennym szczepom C. tetani, C. diphtheriae, K. pneumoniae, S.
pyogenes, S. mutans, S. sanguins, S. mitis, S. agalactiae [paciorkowce grupy B ], S. salvarius,
S. pneumoniae (również przeciw otoczkom polisacharydowym), C. burnetti, H. influenzae, H.
pylori, S. flexneri, S. boydii, S. sonnei, C. jejuni, N. meningitidis, B. pertussis, S.
dysenteriae, C. trachomatis, Salmonella (6 grup), S. minnesota, P. aeruginosa, L. innocua,
Campylobacter flagelin, Y. enterocolitica, plazmidowi wirulencji S. flexneri, toksynie C.
diphtheriae, enterotoksynie E. coli, enterotoksynie V. cholerae, toksynie C. difficile, otoczce
H. influenzae, enterotoksynie F S. aureus, Candida albicans*, Mycoplasma pneumoniae;
- IgG wykazujące działanie przeciwko: E. coli, B. pertussis, H. influenzae typu b, S.
pneumoniae, S. agalactiae, N. meningitidis, 14 otoczkom polisacharydowym pneumokoka,
lipopolisacharydowi V. cholerae, plazmidowi S. flexneri, również jako główna opsonina dla S.
aureus;
- IgM wykazujące działanie przeciwko: lipopolisacharyd V. cholerae, E. coli, S. flexneri;
- IgD wykazujące działanie przeciwko: E. coli."
J. Szczapa. Podstawy neonatologii.

3) Postępy neonatologii "Komórki mleka kobiecego" http://www.neonatologia.org.pl/index.php?
okno=7&art_type=3&id=262 "Mleko ludzkie nie tylko stanowi znakomite naturalne źródło składników
odżywczych dla noworodka i niemowlęcia, lecz także zawiera różnorodne czynniki protekcyjne,
które dostarczają mu biernej i czynnej ochrony. W większości prac mleko ludzkie przedstawiane
jest jako źródło biernej immunizacji noworodka dzięki temu, że zawiera liczne składniki
ochronne, takie jak: przeciwciała, czynniki wzrostu, cytokiny i specyficzne komórki układu
immunologicznego. Ostatnio wykazano, że mleko wpływa na niedojrzały układ immunologiczny
noworodka. Karmienie piersią chroni niemowlę przed chorobami infekcyjnymi, jak również wzmacnia
rozwój jego układu immunologicznego. W artykule zostały omówione komórkowe składniki mleka
ludzkiego wspierające rozwój układu immunologicznego dzieci karmionych piersią."

4) Lista niektórych czynników przeciwbakteryjnych, przeciwwirusowych, przeciwpasożytniczych w
mleku kobiecym: http://www.latrobe.edu.au/microbiology/research/specialisations/human-milk

5) Porównanie składu mleka mamy i sztucznej mieszanki mlecznej:
http://www.bcbabyfriendly.ca/whatsinbreastmilkposter.pdf

6) Wiedza o laktacji http://www.kobiety.med.pl/cnol/index.php?
option=com_content&view=section&layout=blog&id=5&Itemid=44&lang=pl

„Skutki żywienia niemowląt i dzieci w sposób sztuczny i mieszany
Zdrowotne skutki żywienia sztucznego dla zdrowia i rozwoju dziecka:
1) Bezpośrednie wg AAP [1] i ESPGHAN[14]: zwiększenie zachorowalności na bakteryjne zapalenia
opon mózgowo-rdzeniowych, biegunki, infekcyjne zapalenia dróg oddechowych, martwicze zapalenie
jelit, zapalenia ucha środkowego, zakażenia układu moczowego, późną posocznicę u wcześniaków,
wyższe ryzyko bakteriemii, wyższe ryzyko zespołu nagłego zgonu niemowląt (SIDS).
2) Długoterminowe wg AAP [1] i ESPGHAN[14]: wyższe ryzyko nadwagi, otyłości, cukrzycy typu 1 i
typu 2, zwiększenie ryzyka występowania niektórych typów nowotworów: chłoniaka nieziarniczego,
ziarnicy złośliwej, białaczki limfatycznej i szpikowej, raka piersi w okresie premenopauzalnym,
choroby Crohna, astmy.

Skutki stosowania karmienia mieszanego zamiast wyłącznego karmienia piersią:
1) Karmienie mieszane nie pozwala dziecku uzyskać takiej ochrony przed patogenami jak wyłączne
karmienie piersią i zwiększa jego podatność na zakażenia [2]
2) Zwiększona zachorowalność na choroby układu oddechowego i pokarmowego [15], więcej zakażeń
układu moczowego [16], zwiększenie ryzyka SIDS [17]
3) Oddziaływanie długoterminowe karmienia mieszanego: wyższe ryzyko zachorowania na astmę [18],
wyższe ryzyko nadwagi i otyłości [19], większe ryzyko wystąpienia cukrzycy typu 1 [20], wyższa
zapadalność na ostre białaczki [21].

Skutki wprowadzania żywności uzupełniającej bez osłony mleka matki:
Brak kontynuowania karmienia piersią przez 2-3 miesiące po wprowadzeniu żywności uzupełniającej
wiąże się ze zwiększeniem zachorowalności na celiakię i cukrzycę typu 1 [14].

Ryzyko związane z rozwojem psychicznym dzieci karmionych sztucznie:
1)Rozwój poznawczy przebiega nieco słabiej, niż u dzieci karmionych piersią [1], słabsze są
wskaźniki rozwoju psychomotorycznego [22], niższy iloraz inteligencji [1, 23,24]
2)W przeprowadzonych w 2010 roku badaniach pilotażowych w województwie pomorskim, aż 20% kobiet
wykazywało podwyższony poziom depresyjności w pierwszych miesiącach po porodzie [25]. Karmienie
piersią podczas depresji poporodowej ma bardzo duże znaczenie dla zdrowia psychicznego dziecka
- zmniejsza negatywne działanie matczynej depresji na relację między matką i dzieckiem [26].

Skutki rezygnacji z karmienia piersią dla zdrowia matki[2]
Wśród kobiet nie karmiących piersią odnotowuje się: wyższe ryzyko zachorowania na raka sutka i
jajnika [1], wyższe ryzyko raka piersi [27], zwiększenie częstotliwości występowania
nadciśnienia, cukrzycy, hiperlipidemii i chorób układu krążenia [28], wyższy poziom
depresyjności w pierwszych miesiącach po porodzie [29,30].”

Źródło i bibliografia: „Wspieranie i propagowanie karmienia piersią wśród mieszkańców Miasta
Gdańska” dla gminy Gdańsk www.gdansk.pl/plik,50261.html
https://www.facebook.com/stowarzyszeniestopnop/photos/a.306097859417649.88682.206336526060450/6
04479839579448/

Porównanie składu mleka mamy i sztucznego.
http://www.bcbabyfriendly.ca/whatsinbreastmilkposter.pdf

Lista niektórych czynników przeciwbakteryjnych, przeciwwirusowych. Table 1: Antibacterial
factors found in human milk, Secretory IgAB, B. pertussis
http://www.latrobe.edu.au/physiology-anatomy-and-microbiology/research

http://www.neonatologia.org.pl/index.php?okno=7&art_type=3&id=262